Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Бұл мақала әлі тексерістен өтпеді. Тексерілмеген мақалалардағы мәліметтер сенімсіз болуы мүмкін.
|
Теломераза — эукариоттық жасушалардағы хромосомалардың ұштарында орналасқан теломера учаскелеріндегі ДНҚ тізбегінің 3'ұшына ДНҚ нуклеотидтерінің (омыртқалылардағы TTAGGG) ерекше қайталанатын тізбегін қосатын фермент. Ферментті ғалым К.Грейдер 1984 жылы ашқан. Теломерлерде тығыздалған ДНҚ бар және хромосомаларды тұрақтандырады. Жасушаның әр бөлінуімен теломерлік аймақтар қысқарады. Теломерлердің (теломеразалардың) қысқаруын өтейтін механизмнің болуын 1973 жылы А.М. Оловников болжаған.
Теломераза кері транскриптаза болып табылады және теломерлердің ұзаруы кезінде кері транскрипция үшін үлгі ретінде пайдаланылатын арнайы РНҚ молекуласы онымен байланысты.
Теломерлер мен теломеразалар арқылы соңғы репликациядан хромосомалардың қорғаныс механизмдерін ашқаны үшін 2009 жылы АҚШ-та жұмыс істейтін австралиялық Элизабет Блэкберн, американдық Кэрол Грейдер және оның жерлесі Джек Шостакқа Физиология немесе медицина бойынша Нобель сыйлығы берілді.
Жалпы мәлімет
Теломераза белсенділігінің нәтижесінде жасуша теломера аймақтарының ұзындығы ұлғаяды немесе тұрақты деңгейде сақталады, осылайша соңғы репликацияның орнын толтырады және жасушаның шексіз бөлінуіне мүмкіндік береді. Теломераза белгілі бір тіндердің (мысалы, ішек эпителийінің жасушалары) жұмыс істеуі үшін үнемі бөлінуі қажет дене жасушаларының бағаналы, жыныстық және кейбір басқа түрлерінде көрінеді. Дененің қарапайым соматикалық жасушаларында теломеразалық белсенділік жоқ. Қатерлі ісіктердің 85% жасушалары теломераза белсенділігіне ие, сондықтан теломеразаны белсендіру жасушаның қатерлі дегенерацияға дейінгі жолындағы оқиғалардың бірі болып саналады.
Дереккөздер
- Greider, C.W. & Blackburn, E.H. (1985) «Identification of a specific telomere terminal transferase activity in Tetrahymena extracts.» Cell v.43, (2 Pt. 1) pp. 405—413.
- Olovnikov AM. A theory of marginotomy. The incomplete copying of template margin in enzymic synthesis of polynucleotides and biological significance of the phenomenon. J Theor Biol. 1973 Sep 14;41(1):181-90
- Нобель премиясының сайты..(қолжетпейтін сілтеме)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bul makala әli tekseristen otpedi Tekserilmegen makalalardagy mәlimetter senimsiz boluy mүmkin Tekserushilerge nuskaulykty oku үshin on zhaktagy korset degendi basynyz Makala tekserushilerge makalany tekserildi dep belgileu үshin bul үlgini alyp tastanyz Makalany tirkelgenine 6 aj bolgan 500 ondeme zhasagan barlyk katysushylar zhәne osy eki sharttyn bireuin bolsada kanagattandyratyn katysushylar tekserildi dep belgilej alady 2015 zhyldyn shildesinen bergi tekserilmegen makalalar myna sanatta tizimdeledi Sanat Uikipediya Tekserilmegen makalalar Osy ajdagy tekserilmegen makalalar sanatyn bastau Osy ajdagy tekserildi dep belgilengen makalalar https kk wikipedia org w index php title Arnajy Zhuyktagy ozgerister amp tagfilter Tekserildi dep belgiledi Bul makalany 2024 09 10 16 42 kezinde 3 aj buryn Aigerimamirgali zhurnaly үlesi songy ret ondedi Tekserilmegender 2122 2 kyrkүjek 2024 Telomeraza eukariottyk zhasushalardagy hromosomalardyn ushtarynda ornalaskan telomera uchaskelerindegi DNҚ tizbeginin 3 ushyna DNҚ nukleotidterinin omyrtkalylardagy TTAGGG erekshe kajtalanatyn tizbegin kosatyn ferment Fermentti galym K Grejder 1984 zhyly ashkan Telomerlerde tygyzdalgan DNҚ bar zhәne hromosomalardy turaktandyrady Zhasushanyn әr bolinuimen telomerlik ajmaktar kyskarady Telomerlerdin telomerazalardyn kyskaruyn otejtin mehanizmnin boluyn 1973 zhyly A M Olovnikov bolzhagan Telomeraza keri transkriptaza bolyp tabylady zhәne telomerlerdin uzaruy kezinde keri transkripciya үshin үlgi retinde pajdalanylatyn arnajy RNҚ molekulasy onymen bajlanysty Telomerler men telomerazalar arkyly songy replikaciyadan hromosomalardyn korganys mehanizmderin ashkany үshin 2009 zhyly AҚSh ta zhumys istejtin avstraliyalyk Elizabet Blekbern amerikandyk Kerol Grejder zhәne onyn zherlesi Dzhek Shostakka Fiziologiya nemese medicina bojynsha Nobel syjlygy berildi Zhalpy mәlimetTelomeraza belsendiligi nәtizhesinde telomerlerdi uzartu mehanizmi Telomeraza belsendiliginin nәtizhesinde zhasusha telomera ajmaktarynyn uzyndygy ulgayady nemese turakty dengejde saktalady osylajsha songy replikaciyanyn ornyn toltyrady zhәne zhasushanyn sheksiz bolinuine mүmkindik beredi Telomeraza belgili bir tinderdin mysaly ishek epitelijinin zhasushalary zhumys isteui үshin үnemi bolinui kazhet dene zhasushalarynyn baganaly zhynystyk zhәne kejbir baska tүrlerinde korinedi Denenin karapajym somatikalyk zhasushalarynda telomerazalyk belsendilik zhok Қaterli isikterdin 85 zhasushalary telomeraza belsendiligine ie sondyktan telomerazany belsendiru zhasushanyn katerli degeneraciyaga dejingi zholyndagy okigalardyn biri bolyp sanalady DerekkozderGreider C W amp Blackburn E H 1985 Identification of a specific telomere terminal transferase activity in Tetrahymena extracts Cell v 43 2 Pt 1 pp 405 413 Olovnikov AM A theory of marginotomy The incomplete copying of template margin in enzymic synthesis of polynucleotides and biological significance of the phenomenon J Theor Biol 1973 Sep 14 41 1 181 90 Nobel premiyasynyn sajty kolzhetpejtin silteme