Тариқат (араб.: طريقة — жол, сапар) - Исламдағы ақиқатқа жетудің мистик, танымдық жолы. Тариқат Исламның моральдық-этикалық жүйесінің, психологиялық тәжірибесінің практикада жүзеге асуы. Тариқатта, шариғат сөзі де араб тілінде жол деген мағынада қолданылады.
Бірақ шариғат үлкен жол,Тариқат жалғыз аяқ жол дегенді білдіреді. Ал діни терминологияда шариғат - дін, Тариқат - хақ пен ақиқатқа жету жолындағы діндегі арнаулы жол, түсінік деген сөз.
Тариқаттың практика-әдістемелік негізі, шарттары сопылықпен тең қаралады. Дегенмен,Тариқат тек әдіс, шарттармен ғана байланысты емес. Ол сопылықтағы адам элементтерінің (, халифа, мүрид сияқты) орны мен , , рибат сияқты кеңістіктік элементтер арасындағы үйлесімділікті білдіреді. Сондықтан да осы тұрғыдан Тариқат дегенде сопылық ұғынылады.
Тариқаттың негізі сопылық мәдениет.
Сопылық мәдениеттің Тариқат аясында қоғамдасуы негізінен ХІІ-ХІІІ ғасырларда басталған.
Шахабуддин Сухрауардидің «Ауариф-ул Маариф» еңбегінде Тариқат дәстүрінің басталуын сопылық ағымның шығуымен бірге қарастырады. Яғни, Тариқат пен сопылық Хазірет Пайғамбардай (с.а.у.) бастау алады. Тариқат, негізінен, атақты сопылық ілімі негізінде құрылады. Бұдан басқа да Тариқаттар бар, олар өз ілімдерін тікелей Пайғамбардай (с.а.у) алғандықтарына сенеді. Негізінде шайх төңірегінде қалыптасқан Тариқаттар саны алтау, қалғандары осылардан шыққан Тариқаттар.
Негізгі Тариқаттар:
- Иасауийа - құрушысы Қожа Ахмет Иасауи.
Негізінен Ханафи түріктер арасында кеңінен жайылған, одан Нақшбанийа мен Бекташийа Тариқаттары шыққандығы айтылады.
- Қадирийа - кұрушысы Абдулқадыр Жайлари (1077 - 1166), арабтарда, әсіресе, Ханбали мазхабындағылар ұстанатын.
- Көптеген кіші Тариқаттарға бөлінген. Кубрауийа - кұрушысы Нажмудцин Кубра (1221 ж.ө., ХIII ғасыры), түріктер мен парсылар арасында кеңінен
тараған.
- Сухрауардийа - құрушысы Абу Нажиб ас-Сухрауарди (1234 ж.ө.), көптеген тармақтары бар, көбінесе Шафиғилар арасында тараған.
- Рифаийа - құрушысы Ахмедар-Рифаи (1118 - 83), арабтар мен түріктерарасында тараған.
- Маулауийа - кұрушысы
- Маулана Жалалуддин Руми (1209 - 1273), түріктер арасында кеңінен тараған.
Дереккөздер
- Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — Ислам туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tarikat arab طريقة zhol sapar Islamdagy akikatka zhetudin mistik tanymdyk zholy Tarikat Islamnyn moraldyk etikalyk zhүjesinin psihologiyalyk tәzhiribesinin praktikada zhүzege asuy Tarikatta sharigat sozi de arab tilinde zhol degen magynada koldanylady Birak sharigat үlken zhol Tarikat zhalgyz ayak zhol degendi bildiredi Al dini terminologiyada sharigat din Tarikat hak pen akikatka zhetu zholyndagy dindegi arnauly zhol tүsinik degen soz Tarikattyn praktika әdistemelik negizi sharttary sopylykpen ten karalady Degenmen Tarikat tek әdis sharttarmen gana bajlanysty emes Ol sopylyktagy adam elementterinin halifa mүrid siyakty orny men ribat siyakty kenistiktik elementter arasyndagy үjlesimdilikti bildiredi Sondyktan da osy turgydan Tarikat degende sopylyk ugynylady Tarikattyn negizi sopylyk mәdeniet Sopylyk mәdeniettin Tarikat ayasynda kogamdasuy negizinen HII HIII gasyrlarda bastalgan Shahabuddin Suhrauardidin Auarif ul Maarif enbeginde Tarikat dәstүrinin bastaluyn sopylyk agymnyn shyguymen birge karastyrady Yagni Tarikat pen sopylyk Haziret Pajgambardaj s a u bastau alady Tarikat negizinen atakty sopylyk ilimi negizinde kurylady Budan baska da Tarikattar bar olar oz ilimderin tikelej Pajgambardaj s a u algandyktaryna senedi Negizinde shajh tonireginde kalyptaskan Tarikattar sany altau kalgandary osylardan shykkan Tarikattar Negizgi Tarikattar Iasauija kurushysy Қozha Ahmet Iasaui Negizinen Hanafi tүrikter arasynda keninen zhajylgan odan Nakshbanija men Bektashija Tarikattary shykkandygy ajtylady Қadirija kurushysy Abdulkadyr Zhajlari 1077 1166 arabtarda әsirese Hanbali mazhabyndagylar ustanatyn Koptegen kishi Tarikattarga bolingen Kubrauija kurushysy Nazhmudcin Kubra 1221 zh o HIII gasyry tүrikter men parsylar arasynda keninen taragan Suhrauardija kurushysy Abu Nazhib as Suhrauardi 1234 zh o koptegen tarmaktary bar kobinese Shafigilar arasynda taragan Rifaija kurushysy Ahmedar Rifai 1118 83 arabtar men tүrikterarasynda taragan Maulauija kurushysy Maulana Zhalaluddin Rumi 1209 1273 tүrikter arasynda keninen taragan DerekkozderIslam Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2010 ISBN 9965 26 322 1Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul Islam turaly makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz