Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Тарақан Үйлерде тарақанның 2 түрі кездеседі: жирен (қызыл түсті) және қара. Тарақан негізінен түнде шығады, ал күндіз еден мен қабырғалардың саңылауларына, ас үйдегі маңына, еденнің ернеу ағаштарына, плиталарға, жылу және су өтетін қүбырларға, т. б. қуыстарға жасырынады. Азық-түлік және әртүрлі мата, жібек, жүн, қағаз қалдықтарымен қоректенеді. Тарақан азықты былғайды және сонымен бірге ішек құртының жұмыртқалары мен әр түрлі жұқпалы аурулардың қоздырғыштарын (дизентерия, іш сүзек, полиомиелит және т. б.) тасуы мүмкін.
Тарақанның ішкі құрылысы
Ішкі мүшелердің жалпы орналасу тәртібі өзен шаянына ұқсас, бірақ өзіне тән ерекшеліктері бар.
Тыныс алуы
Бунақденелілер негізінен арқылы тыныс алады.
Тарақанды сойып, жарған кезде денесін ауа жүретін -демтүтіктердің тармақтанып торлап жатқаны көрінеді, бұлар құрсақ және көкірек қапталын бойлай жұп арқылы сыртқа шығарылады. Ауа осы тесіктерден бүкіл ішкі мүшелерге өтіп, тыныс алу жүзеге асады. Құрсақ бұлшықеттері жиырылған кезде демтүтіктегі ауа сыртқа шығарылып, құрсақ кеңейгенде демтесіктер арқылы енген ауа демтүтіктер жүйесін таза ауамен қамтамасыз етеді.
Зәр шығаруы
Бунақденелілердің негізгі зәр шығару мүшесі- мальпигий тамырлары. Дененің әр бөлігіндегі сұйық қалдықтар сонда жиналып, артқы ішекке құйылады. Бунақденелілердің ішкі мүшелерінің аралығын толтыратын ақ түйіртпек - майлы дене қосымша зәршығару мүшесі болып табылады. Бұған денені қоректендіруге қажетті май қоры жиналады.
Көбеюі
Тарақанның аналығының жұмыртқа түтікшелерінен шығатын жұмыртқаларының барлығы алдын ала біріне-бірі жабысып,бірігіп, сопақша келген жұмыртқа қапшығын түзеді. Ол қапшықты аналық тарақан құрсағының соңындағы кішкене өскіншелермен қысып, ұзақ сүйретіп жүреді де, дернәсіл шығатын кезде аулақтау таса жерге тастайды.
Тарақандар-дара жынысты бунақденелі жәндік. Аталығының көбею мүшесі- қосалқы бездері бар екі кішкене аталық без, ал аналығында жұмыртқа қалыптасып, пісіп жетілетін екі аналық без болады.
Дереккөздер
- Қ.Қайым,Б.Муханов,Р.Сәтімбекұлы,М.Шаймарданқызы, "Жануартану"(1998), 104 б., ISBN 5-625-03599-7
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tarakan Үjlerde tarakannyn 2 tүri kezdesedi zhiren kyzyl tүsti zhәne kara Tarakan negizinen tүnde shygady al kүndiz eden men kabyrgalardyn sanylaularyna as үjdegi manyna edennin erneu agashtaryna plitalarga zhylu zhәne su otetin kүbyrlarga t b kuystarga zhasyrynady Azyk tүlik zhәne әrtүrli mata zhibek zhүn kagaz kaldyktarymen korektenedi Tarakan azykty bylgajdy zhәne sonymen birge ishek kurtynyn zhumyrtkalary men әr tүrli zhukpaly aurulardyn kozdyrgyshtaryn dizenteriya ish sүzek poliomielit zhәne t b tasuy mүmkin Blaberus giganteusTarakannyn ishki kurylysyIshki mүshelerdin zhalpy ornalasu tәrtibi ozen shayanyna uksas birak ozine tәn erekshelikteri bar Tynys aluyBunakdeneliler negizinen arkyly tynys alady Tarakandy sojyp zhargan kezde denesin aua zhүretin demtүtikterdin tarmaktanyp torlap zhatkany korinedi bular kursak zhәne kokirek kaptalyn bojlaj zhup arkyly syrtka shygarylady Aua osy tesikterden bүkil ishki mүshelerge otip tynys alu zhүzege asady Қursak bulshyketteri zhiyrylgan kezde demtүtiktegi aua syrtka shygarylyp kursak kenejgende demtesikter arkyly engen aua demtүtikter zhүjesin taza auamen kamtamasyz etedi Zәr shygaruyBunakdenelilerdin negizgi zәr shygaru mүshesi malpigij tamyrlary Denenin әr boligindegi sujyk kaldyktar sonda zhinalyp artky ishekke kujylady Bunakdenelilerdin ishki mүshelerinin aralygyn toltyratyn ak tүjirtpek majly dene kosymsha zәrshygaru mүshesi bolyp tabylady Bugan deneni korektendiruge kazhetti maj kory zhinalady KobeyuiTarakannyn analygynyn zhumyrtka tүtikshelerinen shygatyn zhumyrtkalarynyn barlygy aldyn ala birine biri zhabysyp birigip sopaksha kelgen zhumyrtka kapshygyn tүzedi Ol kapshykty analyk tarakan kursagynyn sonyndagy kishkene oskinshelermen kysyp uzak sүjretip zhүredi de dernәsil shygatyn kezde aulaktau tasa zherge tastajdy Tarakandar dara zhynysty bunakdeneli zhәndik Atalygynyn kobeyu mүshesi kosalky bezderi bar eki kishkene atalyk bez al analygynda zhumyrtka kalyptasyp pisip zhetiletin eki analyk bez bolady DerekkozderҚ Қajym B Muhanov R Sәtimbekuly M Shajmardankyzy Zhanuartanu 1998 104 b ISBN 5 625 03599 7Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet