Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Сфералық геометрия – математиканың сфера бетіндегі геометриялық фигураларды зерттейтін саласы, планиметрия сияқты жазықтықта жатқан геометриялық фигураларды зерттейді. Егер кез келген жазықтық сфера орталығы арқылы өтсе, онда сфера қимасы үлкен дөңгелек болады. Диаметр ұштарынан басқа кез келген екі нүкте (А және В) арқылы бір ғана үлкен дөңгелек өтеді. АВ доғасының ұзындығы АОВ центрлік бұрышына пропорционал. Екі үлкен дөңгелек арасындағы АВС бұрышы В нүктесінде қиылысатын жанамалар арасында АВС бұрышымен немесе ОВА және ОВС жазықтықтары арасындағы екі жақты бұрышпен өлшенеді. Диаметр ұштарында қиылыспайтын үш үлкен дөңгелек сфера бетінде 8 сфералық үшбұрыш (Эйлер үшбұрыштары) түзеді. Сфералық үшбұрыштардың жазықтықтағы үшбұрыштардан көптеген өзгеше қасиеттері бар. Жазық үшбұрыштар теңдігінің үш белгісіне сфералық үшбұрыштардың тағы бір қасиеті қосылады: сәйкес бұрыштары тең екі сфералық үшбұрыш өзара тең болады (сферада ұқсас үшбұрыштар болмайды). Сферада жылжыту арқылы беттескен сфералық үшбұрыштар өзара тең деп есептеледі. Барлық сфералық үшбұрыштардың бір қабырғасы қалған екі қабырғасының қосындысынан кіші, айырмасынан үлкен болады, барлық қабырғаларының қосындысы 2-ден кіші, ал барлық бұрыштарының қосындысы 3-ден кіші болады. Сфера полюстерінде қиылысатын үлкен жартыдөңгелектер меридиандар, оған перпендикуляр кіші дөңгелектер , ал сфераның орталығы арқылы өтетін параллель экватор деп аталады
Дереккөздер
- .«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sferalyk geometriya matematikanyn sfera betindegi geometriyalyk figuralardy zerttejtin salasy planimetriya siyakty zhazyktykta zhatkan geometriyalyk figuralardy zerttejdi Eger kez kelgen zhazyktyk sfera ortalygy arkyly otse onda sfera kimasy үlken dongelek bolady Diametr ushtarynan baska kez kelgen eki nүkte A zhәne V arkyly bir gana үlken dongelek otedi AV dogasynyn uzyndygy AOV centrlik buryshyna proporcional Eki үlken dongelek arasyndagy AVS buryshy V nүktesinde kiylysatyn zhanamalar arasynda AVS buryshymen nemese OVA zhәne OVS zhazyktyktary arasyndagy eki zhakty buryshpen olshenedi Diametr ushtarynda kiylyspajtyn үsh үlken dongelek sfera betinde 8 sferalyk үshburysh Ejler үshburyshtary tүzedi Sferalyk үshburyshtardyn zhazyktyktagy үshburyshtardan koptegen ozgeshe kasietteri bar Zhazyk үshburyshtar tendiginin үsh belgisine sferalyk үshburyshtardyn tagy bir kasieti kosylady sәjkes buryshtary ten eki sferalyk үshburysh ozara ten bolady sferada uksas үshburyshtar bolmajdy Sferada zhylzhytu arkyly bettesken sferalyk үshburyshtar ozara ten dep esepteledi Barlyk sferalyk үshburyshtardyn bir kabyrgasy kalgan eki kabyrgasynyn kosyndysynan kishi ajyrmasynan үlken bolady barlyk kabyrgalarynyn kosyndysy 2 den kishi al barlyk buryshtarynyn kosyndysy 3 den kishi bolady Sfera polyusterinde kiylysatyn үlken zhartydongelekter meridiandar ogan perpendikulyar kishi dongelekter al sferanyn ortalygy arkyly otetin parallel ekvator dep ataladySferalyk geometriyaDerekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 VIII tom