Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Сфералық астрономия – астрономияның аспан сферасындағы шырақтардың көрінерлік қозғалысы мен орналасуын зерттеуге байланысты есептерді шешудің математикалық тәсілдерін қарастыратын бөлімі.
Аспан сферасындағы денелердің орналасуы мен қозғалысын математикалық жолмен зерттеуде горизонталь, эклиптикалық және екі экваторлық координаттар жүйесі қолданылады (қараңыз Аспан координаттары). Аспан шырақтарын тікелей бақылау нәтижесінде алынған координаттар бірсыпыра ықпалдардың әсерінен дәл болып шықпайды. Прецессия мен нутация әсерінен координат осьтері ығысады. Аберрация құбылысынан аспан денелерінің сферадағы орны бақылаушыға ығысып көрінеді. Сфералық астрономия есептері сфералық тригонометрия формулалары арқылы шешіледі. Бақылау нәтижелеріне параллакстың тигізетін әсері де ескеріледі. Сфералық астрономия Күн жүйесіндегі планеталар беттерінің координаттарын анықтаумен де айналысады. Сфералық астрономия Күн мен , Ай мен , планеталардың Күн дискісі тұсынан өту құбылыстарын да зерттейді. Сфералық астрономияның ең басты мәселелерінің бірі – уақытты дәл өлшеу мен күнтізбе жасау. Мұның теориялық негізіне Жердің өз осінен айналуы және оның Күнді айнала қозғалуы алынады.
Сфералық астрономия мәселені шешіп қана қоймай, астрометрия міндетіне кері: аспан денелерінің қалпын болжауға мүмкіндік береді.
Дереккөздер
- "Қазақ Энциклопедиясы", 8 том
- Русско-казахский толковый географический словарь. Под общей редакцией академика АН КазССР, проф. С. К. Кенесбаева и кандидата филол. наук А. А. Абдрахманова. Алма-Ата, Изд-во «Наука», 1966, стр. 204. (Академия наук Казахской ССР. Институт языкознания. Сектор физической географии). Составители: Ж. Аубакиров, С. Абдрахманов, К. Базарбаев.
Сыртқы сілтемелер
- Malimetter.kz Сфералық астрономия реферат (қазақша)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sferalyk astronomiya astronomiyanyn aspan sferasyndagy shyraktardyn korinerlik kozgalysy men ornalasuyn zertteuge bajlanysty esepterdi sheshudin matematikalyk tәsilderin karastyratyn bolimi Sferalyk astronomiya Aspan sferasyndagy denelerdin ornalasuy men kozgalysyn matematikalyk zholmen zertteude gorizontal ekliptikalyk zhәne eki ekvatorlyk koordinattar zhүjesi koldanylady karanyz Aspan koordinattary Aspan shyraktaryn tikelej bakylau nәtizhesinde alyngan koordinattar birsypyra ykpaldardyn әserinen dәl bolyp shykpajdy Precessiya men nutaciya әserinen koordinat osteri ygysady Aberraciya kubylysynan aspan denelerinin sferadagy orny bakylaushyga ygysyp korinedi Sferalyk astronomiya esepteri sferalyk trigonometriya formulalary arkyly sheshiledi Bakylau nәtizhelerine parallakstyn tigizetin әseri de eskeriledi Sferalyk astronomiya Kүn zhүjesindegi planetalar betterinin koordinattaryn anyktaumen de ajnalysady Sferalyk astronomiya Kүn men Aj men planetalardyn Kүn diskisi tusynan otu kubylystaryn da zerttejdi Sferalyk astronomiyanyn en basty mәselelerinin biri uakytty dәl olsheu men kүntizbe zhasau Munyn teoriyalyk negizine Zherdin oz osinen ajnaluy zhәne onyn Kүndi ajnala kozgaluy alynady Sferalyk astronomiya mәseleni sheship kana kojmaj astrometriya mindetine keri aspan denelerinin kalpyn bolzhauga mүmkindik beredi Derekkozder Қazak Enciklopediyasy 8 tom Russko kazahskij tolkovyj geograficheskij slovar Pod obshej redakciej akademika AN KazSSR prof S K Kenesbaeva i kandidata filol nauk A A Abdrahmanova Alma Ata Izd vo Nauka 1966 str 204 Akademiya nauk Kazahskoj SSR Institut yazykoznaniya Sektor fizicheskoj geografii Sostaviteli Zh Aubakirov S Abdrahmanov K Bazarbaev Syrtky siltemelerMalimetter kz Sferalyk astronomiya referat kazaksha