Селдер — таулы аудандарда жиі болып тұратын лайлы немесе тасты-лайлы тасқындар. Олар жазғы күшті жаңбырлардан түзілген ағын судың тік тау беткейлерінен тастопырақтарды өзен арнасына ағызып әкеп, одан әрі арна арқылы тасқын құрауынан пайда болады. Селдерде кесек тастардың үлесі 75%-ке дейін барады. Селдер орасан күшпен және жылдамдықпен ағады да көбінесе жолындағы елді мекендерді, көпірлерді, жолдарды бұзып, егістіктер мен бау-бақшаларды басып, аса зор апатқа ұшыратады (Мыс.: 1963 жылғы 7 июльдегі Есік көлінде болған сел). Селді тасқындармсн күресу үшін олардың ағатын жолдарындағы қалтарыстардан дамбалар, бөгеулер жасап, өзен бассейнінде ағаштар отырғызылады. қазақстанда сел Іле Алатауы мен Жоңғар Алатауынан ағатын өзендерде жиі кездеседі.
Дереккөздер
- Русско-казахский толковый географический словарь. Под общей редакцией академика АН КазССР, проф. С. К. Кенесбаева и кандидата филол. наук А. А. Абдрахманова. Алма-Ата, Изд-во «Наука», 1966, стр. 204. (Академия наук Казахской ССР. Институт языкознания. Сектор физической географии). Составители: Ж. Аубакиров, С. Абдрахманов, К. Базарбаев.
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
![]() | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Selder tauly audandarda zhii bolyp turatyn lajly nemese tasty lajly taskyndar Olar zhazgy kүshti zhanbyrlardan tүzilgen agyn sudyn tik tau betkejlerinen tastopyraktardy ozen arnasyna agyzyp әkep odan әri arna arkyly taskyn kurauynan pajda bolady Selderde kesek tastardyn үlesi 75 ke dejin barady Selder orasan kүshpen zhәne zhyldamdykpen agady da kobinese zholyndagy eldi mekenderdi kopirlerdi zholdardy buzyp egistikter men bau bakshalardy basyp asa zor apatka ushyratady Mys 1963 zhylgy 7 iyuldegi Esik kolinde bolgan sel Seldi taskyndarmsn kүresu үshin olardyn agatyn zholdaryndagy kaltarystardan dambalar bogeuler zhasap ozen bassejninde agashtar otyrgyzylady kazakstanda sel Ile Alatauy men Zhongar Alatauynan agatyn ozenderde zhii kezdesedi DerekkozderRussko kazahskij tolkovyj geograficheskij slovar Pod obshej redakciej akademika AN KazSSR prof S K Kenesbaeva i kandidata filol nauk A A Abdrahmanova Alma Ata Izd vo Nauka 1966 str 204 Akademiya nauk Kazahskoj SSR Institut yazykoznaniya Sektor fizicheskoj geografii Sostaviteli Zh Aubakirov S Abdrahmanov K Bazarbaev Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet