Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Сезім мүшелері — сыртқы қоршаған ортадан және ағзаның өзінің ішкі органдарынан келген ақпаратты алғашқы талдау жасайтын перефериялық арнайы анатоми-физиологиялық жүйе, Сенсорлық жүйенің перефериялық бөлімі. Қоршаған ортадағы барлық мәліметтерді біз сезім мүшелерінің көмегімен аламыз.
Адамда 5 сезім мүшелері бар, оларға:
- көру мүшесі - көз,
- есту мүшесі - құлақ,
- дәм сезу мүшесі - тіл,
- иіс сезу мүшесі - мұрын,
- сипап сезу мүшесі - тері жатады.
Сезім мүшелерінде сезгіш нейрондардың ұшы (рецепторлар) әр түрлі тітіркенулерді қабылдайды. Дыбыс, температура, химиялық ісер т.б. тітіркендіргіштерге жатады. Әрі қарай сезгіш нейрондардың өсінділері арқылы қозу үлкен ми сыңарлары қыртысының белгілі бір аймағына беріледі.
Рецепторлар орналасуы бойынша 2 топқа бөлінген:
- сыртқы - терінің сыртқы қабатында орналасып, сырттан келген тітіркенулерді қабылдайды. Мысалы, ыстық затқа қолы тиген адам қолын бірден тартып алады.
- ішкі -ағзаның ішінде орналасып, тітіркенулерді ішкі мүшешелерден қабылдайды.
Сезімнің физиологиялық негізі - тітіркендіргіштерді талғай біліп, ми қыртысы нейрондардарының қозуына байланысты жүзеге асады.
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sezim mүsheleri syrtky korshagan ortadan zhәne agzanyn ozinin ishki organdarynan kelgen akparatty algashky taldau zhasajtyn pereferiyalyk arnajy anatomi fiziologiyalyk zhүje Sensorlyk zhүjenin pereferiyalyk bolimi Қorshagan ortadagy barlyk mәlimetterdi biz sezim mүshelerinin komegimen alamyz 5 sezim mүshe Adamda 5 sezim mүsheleri bar olarga koru mүshesi koz estu mүshesi kulak dәm sezu mүshesi til iis sezu mүshesi muryn sipap sezu mүshesi teri zhatady Sezim mүshelerinde sezgish nejrondardyn ushy receptorlar әr tүrli titirkenulerdi kabyldajdy Dybys temperatura himiyalyk iser t b titirkendirgishterge zhatady Әri karaj sezgish nejrondardyn osindileri arkyly kozu үlken mi synarlary kyrtysynyn belgili bir ajmagyna beriledi Receptorlar ornalasuy bojynsha 2 topka bolingen syrtky terinin syrtky kabatynda ornalasyp syrttan kelgen titirkenulerdi kabyldajdy Mysaly ystyk zatka koly tigen adam kolyn birden tartyp alady ishki agzanyn ishinde ornalasyp titirkenulerdi ishki mүsheshelerden kabyldajdy Sezimnin fiziologiyalyk negizi titirkendirgishterdi talgaj bilip mi kyrtysy nejrondardarynyn kozuyna bajlanysty zhүzege asady Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet