Салбұрын

Салбұрын. Қыс түскен соң қыран құсы бар аңшы жігіттер аңға шығады. Аңшы құсымен өзінің жүректілігін, ептілігін, құсының алғырлығын көрсету үшін сонарды асыға күтеді. Ұлы Абайдың « Қансанарда бүркітші шығады аңға», -деген өлеңінде:

Қансонар М.Қаспақ

«Қансарда бүркітші шығады аңға,

Тастан түлкі табылар аңдығанда.

Жақсы атпен тату жолдас бір – ғанибет

Ынғайлы ықшам киім аңшы адам.»''

Ең қызығы қыстың мұндай күнінде түлкі, қасқыр өз індерінен шықпай отырады. Олардың бұл әдісін білетін аңшы айқайлап, шулап оларды інінен шығарады. Енді оны ұстау үшін құсын жібереді. Алынған аң тен бөліске түседі. Ақсақалдар сыбағасы өз алдына ауылға келген соң салтанатты түрде табыстайды. Бұл үрдістің тәрбиелік мәні зор. Өзара татулық, үлкенге құрмет.
Аңшы, саятшы жігіттердің топ болып, бірнеше күн бойы аңға шығуын "салбұрын" деп айтады. Мұны аңшылық мерекесі десе де болады. Салбұрын аңшылардың ерлігін, азаматтығын сынайтын жол. Аңшылардың қысты күні күтетін сәті — сонар. Сонар "ұзақ сонар", "келте сонар" және "қан сонар" деп үшке бөлінеді. Мұның ең қызығы соңғысы. Бұл — аңшылар үшін өте қызықты сәттердің бірі. Қыстың тынық күні ұлпа қар жерге түскенде жүрген аңның ізі тайға таңба басқаңдай анық көрініп жатады. Аңшылар бұл күнді асыға күтіп жүреді де ізіне түскен аңды құтқармай соғып алады.

Дереккөздер

Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8

1. Салбұрын.