Роберт Стюарт, Олбани герцогы

Роберт Стюарт (ағыл. Robert Stewart; шам. 1340—3 қыркүйек 1420), 1-ші (1398 жылдан бастап), (1371 жылдан бастап), (1361 жылдан бастап), (1394—1406), (1403—1406), — XIV ғасырдың аяғынан — XV һғасырдың басындағы Шотландияның жетекші саясаткері, үш патшаның билігі кезіндегі ел регенті (Роберт II, Роберт III және Яков I).

Роберт Стюарт ағыл. Robert Stewart
Лауазымы
1398 — 1420
Ізашары	жаңа лауазым
Ізбасары	Мердок Стюарт
Өмірбаяны
Дүниеге келуі	1340 (1340)
Қайтыс болуы	3 қыркүйек 1420 (1420-09-03) Стерлинг, Шотландия
Жерленді
Династия	Стюарттар
Әкесі	Роберт II
Анасы
Жұбайы	Margaret Graham, Countess of Menteith
Балалары	Мердок, Джон
өңдеу

Жас кезі

Роберт Стюарт ресми некеге дейін туған Шотландия королі Роберт II мен Элизабет Мурдың ұлы. 1382 жылдың өзінде , Роберт королдік қазынаға түсетін табыстарды жинауға жауапты Шотландияның болып тағайындалды. Тақ мұрагері, графы жарақатының кесірінен мемлекеттік міндеттерді орындауға қабілетсіз болып қалғандықтан,1389 жылы парламенттің бақылауында әрекет еткен патшалықтың регент-«сақтаушысы» ретінде тағайындалды және 1390 жылы Шотландияның тағына ағасы Роберт III келгеннен кейін де осы лауазымды сақтап қалды.

Регент болған соң, Роберт Стюарт 30 жылдан астам уақыт бойы Шотландияның басқару жүйесінде көшбасшылық ұстанымын сақтап қалды. Көрнекті командир болмаған Роберт Стюарт елдегі ең ірі барондарда әскери істерге сенімді тірегінің маңыздылығын түсініп, XV ғасырдың басында ағылшындардың аумағына шотланд магнаттары жасаған жорықтарына белсенді түрде болысты. Сонымен қатар, Файф графы Роберт III-нің билігі кезінде патшалық биліктің әлсіздігін белсенді қолданды: ол жүнді бажсыз экспорттау құқығын алды, оған бірнеше қалалардың кедендерінің табысын берілді және мемлекеттік қазынадан бірнеше зейнетақы тағайындалды. Нәтижесінде Роберстің табысы сол кезеңдегі үлкен мөлшерге жылына 2000 фунт стерлингке жетті.

Олбани герцогы

1398 жылы Роберт Стюарт өзінің патшалық амбицияларына куәлік ететін Олбани герцогы атағын алды: Albany, Alba — келтше «Шотландия». Сол кезеңде, патша әкімшілігіндегі Олбани герцогының үстемдігіне Роберт III патшаның үлкен ұлы, Ротсей герцогы, Дәуіт Стюарт келіспеді. Дәуіт Стюарттың бастамасымен, 1399 жылы ел парламенті Олбани герцогын елді дұрыс басқармағаны үшін айыптап, биліктен шеттетілді. Шешуші ұрыс 1402 жылы Роберт Стюарт Олбани герцогының Фолкленд сарайының қамауда қаза тапқан Ротсейді ұстап алғанда басталды. Роберт Роберт III ұлының қайтыс болуында Олбанидің кінәсіздігін жариялады. Роберт Стюарт тағы да Шотландияның нақты басшысы болды.

Шотландия билеушісі

1406 жылы патша Роберт III қайтыс болды. Шотландияның жаңа патшасы - он екі жасар Яков I Стюарт - ағылшын тұтқынында болды. Олбани герцогы Шотландияның билеушісі болып жарияланды және елдегі барлық билікті өз қолына шоғырландырды.

Сыртқы саясат

Олбани герцогының басты сыртқы саяси мәселесі - ағылшын тұтқынынан Хомильдон-Хилл шайқасында ұсталған, шотланд ақсүйектерін, соның ішінде ұлы Мердок Стюартты елге қайтаруына күрес. Бітім туралы келіссөздер және тіпті Англиямен бейбітшілік шартын жасасқан кезде, Олбани герцогы Англия патшасы қарсы күштерді: , қолдады. 1416 жылы Олбаниге ұлы Мердокты ағылшын тұтқындарынан 10 мың фунт стерлингке босата алды. Король Яков I Олбани герцогы тірі кезінде тұтқыннан босатылмады.

1409 жылы Англиямен әскери әрекеттер жанданды. Шотландық жасақтар басып алды да, қиратты. Нәтижесінде, Англияның қол астында тек екі шотландық қала - және Берик-апон-Туид қалды. Алайда, әскери іс-шаралар ерекше қуатсыз өткізілді. Тек 1417 жылы Нормандияны ағылшындар басып алған кезде, Шотландия одақтасы Францияға көмекке келді, регенттің өзі басқарған үлкен әскерді солтүстік Англияға жіберді. Бірақ Роксбург пен Берикті қоршау сәтсіз аяқталды. 1419 жылы әскери әрекеттеріне қолдау көрсету үшін регенттің ұлы Бьюкен графы, Джон Стюарт бастаған шотландық экспедициялық корпусы Францияға жіберілді.

Ұлы бөліну кезінде, Олбани герцогы Шотландияға дәстүрлі авиньондық папаға деген қолдауын сақтап қалды, ал сол уақытта король Яков I өкілдері арқылы шіркеудің бөлінуі біткен белсене қатысты. Тек университеттің және Шотландия парламентінің қысымы 1418 жылы Олбани герцогын біртұтас католик шіркеуінің жаңа папасы мойындауға мәжбүр етті.

Ішкі саясат

Белсенді саясаткер, Олбани герцогы билікті өз қолында ұстап, ел билігін жүргізу үшін шотландық барондардың түрлі топтар арасындағы қақтығыстарды шебер пайдаланды. , және Стюарттың көптеген өкілдерімен бұлтарып жүрген кезде, Олбани елдегі әсерін күшейте берді.

Регенттің негізгі қарсыласы Англия мен келісе отырып, Шотландиядан тәуелсіз саясатын жүргізген, елдің батысындағы кельттік көшбасшы - . 1410 жылы Олбани мен Аралдар лорды арасындағы қарсыластық солтүстігіндегі шотландық иелену құқығы әскери қақтығыс тудырды. Росс үшін күрес ымырамен аяқталды, Шотландиядағы кельттік және ағылшындық күштердің тепе-теңдігін көрсетті.

Олбани герцогы билігі ензінде, Шотландияда алғашқы протестанттар - ілімінің жақтастары пайда болды. XV ғасырдың басында Шотландиядағы ең маңызды мәдени оқиғаға еретиктерге қарсы күрес - елдің алғашқы Сент-Эндрюс университетінің негізін құрды.

Роберт Стюарт 1420 жылы қайтыс болды және жерленген.

Отбасы

Олбани герцогы екі рет үйленді: Маргарет Грехем (қай. шамамен 1380) мен Мюриэле Кейтке (қай. шамамен 1449). Екі некеден сегіз қыз бен төрт ұл сүйді: Мердок (1362—1425), 2-ші Олбани герцогы, Джон (1380/1381—1424), Бьюкен графы мен Франция коннетаблі, Эндрю (қай. 1413 ж. дейін) мен Роберт (қай. 1424), Росс графы.