Рапсодия грек rhapsodіa ән айту немесе эпик поэманы әндетіп тақпақ түрінде айту халық жырлары тақырыптарында жазылған му

Рапсодия (грек. rhapsodіa — ән айту немесе эпик. поэманы әндетіп тақпақ түрінде айту) — халық жырлары тақырыптарында жазылған музыкалық шығарма. Ол халық әуендері (ән мен би) негізінде, немесе аспаптық формада орындалады. Р. Ежелгі Грекияда қыдырма, көшпелі халықтардың эпик. поэма, мен поэтик. тақпақтардан үзінділерді әндетіп орындауынан бастау алған. Р-да тақырыптарды баяндау мен өңдеуде еркіндік тән. 19 ғ-дың басында муз. жанр ретінде қайта жаңғырды. Формасы жағынан сонатаға жақын алғашқы Р-ны фортепьяноға арнап жазды (1813). Кейінгі романтик композиторлар бұл жанрды еркін төгілетін шығарма ретінде түсінді. Мәселен Брамстың Р-сы (ор.79 және 119) поэма, лирико-драм. сипатта туған. Р-мен халық мәтіндеріне негізделген фантазияның негізін қалаған (“19 венгр рапсодиялары”, “Испан рапсодиясы”). Оркестрге арналып, авторлық тақырыптарға құрылған , , , , Р-сы ерекше ұлттық бояуларымен ерекшеленеді. Сондай-ақ басқа композитордың шығарма тақырыбын пайдаланып Р. жазу стилі де кездеседі (С.Рахманиновтың “Паганини темаларына рапсодия”). Кейде топтама формасындағы аспаптық шығарма да (М.Равельдің оркестрге жазған “Испан рапсодиясы”) Р. аталады

Дереккөздер

Қазақша энциклопедия 7 том.
Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8

Осы мақала қазақ мәдениеті туралы бастама болып табылады. Бұны толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесуіңізді сұраймыз.

[1] Қазақша энциклопедия 7 том.

[2] Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8