Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Піскем жуасы (лат. Allium pskemense) – амариллистер тұқымдасының жуа туысына жататын өсімдік.
| Піскем жуасы | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Allium pskemense |
Мәртебесі: таралу аймағы қысқарып бара жатқан, сирек кездесетін түр. Батыс Тянь-Шань эндемигі. Талас Алатауы (Кіші Ақсу, Үлкен Ақсу, Ақсу өзені аңғарларында) және Угам жотасында (Пияздысай өзені аңғары) кездеседі. Қазақстаннан тыс Өзбекстан мен Қырғызстанда таралған. Жартастар жарығында, шөгінді тастарда, малта тасты арналарда, теңіз деңгейінен 2400м биіктіктегі тасты баурайдың аршалы белдеуінде өседі. Ірі сабақты түр (биіктігі 1 метрге дейін), пиязшығы үлкен, салмағы 70 грамға жетеді. Гүл шоғыры дерлік шар тәрізді, көптеген ақ гүлдерден тұрады. Пиязшығының жылда вегетативті көбеюінің нәтижесінде топ болып өседі. Мұндай топта өркендер саны18-30-ға жетеді, орташа тығыздығы бір шаршы метрде 10 өркенге дейін болады. Алдыңғы жылдарда пиязшығын орынсыз көп жинау нәтижесінде саны қысқарып отыр. Тағамдық және дәрілік шикізат ретінде қап-қап қылып жинаған. Қорықтар ұйымдастырғаннан кейін түр популяциялары қалпына келді. Мәдени түрде жақсы өседі, Қазақстан мен Өзбекстанның көптеген тұрғындары оны мәдени түрде бақшаларында өсіреді. Тұқымынан өссе, үшінші жылы гүлдейді. Тұқымның өнуі өте ұзақ, тез өскенде екі жылда, жай өссе үш жылда көктеп шығады. Сәндік өсімдік ретінде мәдени өсіруге ыңғайлы. Аязға төзімді бақша пиязын алуда сұрыптау үшін қолданылады. Ақсу-Жабағылы қорығында қорғалады. Кездесетін барлық популяцияларын ерекше қорғауға алып, бақылау жасау керек, яғни түрді бұрынғы өскен жерінде қайта өсіру шараларын іске асыру қажет.
Дереккөздер: «Қазақстан өсімдіктер әлемінің асыл қазынасы» Қызыл кітап беттерінен. А.А.Иващенко. Алматы 2006 жыл
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Piskem zhuasy lat Allium pskemense amarillister tukymdasynyn zhua tuysyna zhatatyn osimdik Piskem zhuasyDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Dara zharnaktylarSaby Tukymdasy AmaryllidaceaeKishi tukymdasy AllioideaeTajpasy Tegi AlliumTүri A pskemenseAllium pskemense Mәrtebesi taralu ajmagy kyskaryp bara zhatkan sirek kezdesetin tүr Batys Tyan Shan endemigi Talas Alatauy Kishi Aksu Үlken Aksu Aksu ozeni angarlarynda zhәne Ugam zhotasynda Piyazdysaj ozeni angary kezdesedi Қazakstannan tys Өzbekstan men Қyrgyzstanda taralgan Zhartastar zharygynda shogindi tastarda malta tasty arnalarda teniz dengejinen 2400m biiktiktegi tasty baurajdyn arshaly beldeuinde osedi Iri sabakty tүr biiktigi 1 metrge dejin piyazshygy үlken salmagy 70 gramga zhetedi Gүl shogyry derlik shar tәrizdi koptegen ak gүlderden turady Piyazshygynyn zhylda vegetativti kobeyuinin nәtizhesinde top bolyp osedi Mundaj topta orkender sany18 30 ga zhetedi ortasha tygyzdygy bir sharshy metrde 10 orkenge dejin bolady Aldyngy zhyldarda piyazshygyn orynsyz kop zhinau nәtizhesinde sany kyskaryp otyr Tagamdyk zhәne dәrilik shikizat retinde kap kap kylyp zhinagan Қoryktar ujymdastyrgannan kejin tүr populyaciyalary kalpyna keldi Mәdeni tүrde zhaksy osedi Қazakstan men Өzbekstannyn koptegen turgyndary ony mәdeni tүrde bakshalarynda osiredi Tukymynan osse үshinshi zhyly gүldejdi Tukymnyn onui ote uzak tez oskende eki zhylda zhaj osse үsh zhylda koktep shygady Sәndik osimdik retinde mәdeni osiruge yngajly Ayazga tozimdi baksha piyazyn aluda suryptau үshin koldanylady Aksu Zhabagyly korygynda korgalady Kezdesetin barlyk populyaciyalaryn erekshe korgauga alyp bakylau zhasau kerek yagni tүrdi buryngy osken zherinde kajta osiru sharalaryn iske asyru kazhet Derekkozder Қazakstan osimdikter әleminin asyl kazynasy Қyzyl kitap betterinen A A Ivashenko Almaty 2006 zhyl