Прототип

Прототип (грек. prototypon – түп, төркін бейне) – әдебиет шығарасындағы кейіпкердің бейнесін жасауға тірек, негіз болатын, өмірде болған адам, яғни өмірде бар бастапқы, түпкі тұлға.

Шығармадағы кейіпкер мен уақиға нағыз өмірден алынғанда да, олар қаламгердің өмірлік тәжірбиесімен, бұрынғы көрген – көргендерімен ұштасып, оның қиялында тұған сізім – әсерлерімегн сабақтасады.

Өйткені өмірден көрген сол кейіпкер мен оқиға жазушы жанына жақын болмаса, ой – қиялымен, арман – мақсатымен жанаспаса, ол тіпті соларға елеңдемеген, мән бермеген де болар еді. Сөйтіп әдеби кейіпкердің тұлға – бейнесі, образы нақтылы бір прототипке негізделіп жасалғанымен, әдебиетке, көркем өнерге тән типтендіру, жинақтау принциптеріне сәйкес және жазушының нақтылы шығармасындағы идеялық нысанасына орай сомдалып, өзгеше сипат алады. Шығарманың кейіпкері әдебиетте бұрыннан белгілі көркем тұлғаға негізделіп жасалса, оны да прототипі бар образ деуге болады. Мысалы, пьесадағы немесе кинофильдегі белгілі эпостық жырыны негізделіп суреттелген, прототипті бар образ. .

Дереккөздер

1. Әдебиеттану. Терминдер сөздігі (Құрастырушылар: З. Ахметов, Т. Шаңбаев) Алматы: "Ана тілі", 1998. - 384 бет. ISBN 5-630-00567-7