Нуер Шығыс Африкадағы Батыс Нилот тобының халқы Олар Оңтүстік Суданның солтүстік шығысында және Эфиопияның батысында тұр

Нуер — Шығыс Африкадағы Батыс Нилот тобының халқы. Олар Оңтүстік Суданның солтүстік-шығысында және Эфиопияның батысында тұрады. Олар батыс нуэр (бул, леек, дьягай, док, ньюонг, доор, батыс дьикань) және шығыс нуэр (лак, тьянг, гаавар, лоу, шығыс дьикань) болып бөлінеді. Жалпы саны 1 700 мың адам. Негізгі елдері: Судан – 1 600 мың адам, Эфиопия – 100 мың адам.

Бүкіл халықтың саны
Нуэр
наас, аббинар

1,7 млн.
Ең көп таралған аймақтар
Судан	1,6 млн.
Эфиопия	100 000
Тілдері

Діні
дәстүрлі нанымдар

Тілі

(өзіндік аты - таг наас) - шығыс судан тілдерінің Кир-Аббай отбасының нилот тармағының бөлігі.

Діні

Дәстүрлі нанымдарды ұстанады.

Кәсібі

Олар мал шаруашылығымен (зебу тұқымды ірі қара және ұсақ мал) және қолмен атқарылатын егіншілікпен (тары, жүгері, бау-бақша дақылдары, темекі) айналысады, аз ғана бөлігі ағаш өңдеу кәсіпорындарында және мемлекеттік плантацияларда жұмыс істейді.

Өмір салты

Шаруашылық қызметінің екі жақты сипаты генеалогиялық қарым-қатынастар жүйесі мен жас класстары жүйесі негізінде рулық-тайпалық қоғамдық ұйымның нақты түрін анықтады. Нуерлер бірнеше тайпаларға (әрқайсысы 40-50 мың адам) бөлінеді. Әрбір тайпаның өзіндік атауы, диалект ерекшеліктері және жас класстарының автономды жүйесі бар, оларда екі әлеуметтік дәреже (сатысы) ерекшеленеді: біріншісі - ұлдар, екіншісі - ер жауынгерлер. Қоғамдық еңбек бөлінісі жасына және жынысына қарай ұйымдастырылған. Бірінші дәрежелі ұлдар кез келген жұмыс түрін орындайды. 16-18 жаста инициациядан кейін ер жігіттер мал бағумен және күзетпен, сондай-ақ ерлер қызметінің басқа түрлерімен айналысады. Негізгі әлеуметтік бірлік – үлкен отбасы қауымдастығы. Неке патрилокальды.

Елді мекегдері 20-30 үйшіктерден тұрады, дөңгелек пішінді, шатыры конустық. Қабырғалары балшық, көң және ұсақталған сабан қоспасымен қапталған бұтақтардан жасалған. Елді мекендердің арасы 10-20 шақырым. Көшпелілер лагеріндегі уақытша шаруашылықтар бұтақтардан жасалған жеңіл сопақша үйшік пен тікенді бұталармен қоршалған мал қорасы – краалдан тұрады.

Дәстүрлі ерлер киімі – белдемше, әйелдердікі – былғарыдан жасалған алжапқыш, шашақтармен және моншақтары бар таспалармен безендірілген. Зергерлік бұйымдардан – аяқ-қолға сүйектен, мыстан, ағаштан жасалған білезіктер, моншақтар, бақалшықтардан жасалған алқалар тағады. Қазіргі заманғы киім - бұл ұзын мақта көйлек.

Негізгі тағамдары - сүт пен тары (жармалар, бұқтырылған тағамдар, бәліш), сондай-ақ көкөністер, сүттің қанмен қоспасы, жемістер, балық және аң. Ет сирек пайдаланылады, ырымдық мақсатта негізінен ауру мал сойылады.

Дереккөздер

Большая российская энциклопедия 2004–2017 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/2280596
Значение слова НУЭР в Современном энциклопедическом словаре https://slovar.cc/enc/sovremenniy/1842989.html
Нуэр https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/386790
Большая Советская энциклопедия Нуэр https://my-dict.ru/dic/bolshaya-sovetskaya-enciklopediya/64944-nuer/
народы мира / Нуэр http://www.etnolog.ru/people.php?id=NUER

[1] Большая российская энциклопедия 2004–2017 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/2280596

[2] Значение слова НУЭР в Современном энциклопедическом словаре https://slovar.cc/enc/sovremenniy/1842989.html

[3] Нуэр https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/386790

[4] Большая Советская энциклопедия Нуэр https://my-dict.ru/dic/bolshaya-sovetskaya-enciklopediya/64944-nuer/

[5] народы мира / Нуэр http://www.etnolog.ru/people.php?id=NUER