Нарқобыз — ыспалы аспаптардың ішіндегі ішегі тарамыстан жуан етіп жасалған музыкалық аспабы. Ұлттық музыкалық аспаптардың ішіндегі ыспалы аспаптардың сипаты, құрылымы, жасалу және ойнау әдіс-тәсілдері жалпы түрік тектес халықтардың барлығына бірдей ортақ. Дегенмен нарқобыз аспабының жөні бөлек. Шығу тегі қобыз, сазген, егек аспаптарынан тарайды. Нарқобыз жер жүзіндегі қыл ішекті музыкалық аспаптардың ішіндегі ең ежелгі түрі болып есептеледі. Уақыт өте келе нарқобызды еуропалық үлгі-нұсқада ішектері сымнан жасалынған аспаптар (бас қобыз, виолончель т.с.с.) бірте-бірте ығыстырып шығара бастады. Көнеден келе жатқан нарқобыз белгісіз себептермен ұмытыла бастаған заманда қайта жаңғырып, бұл күндері кеңінен насихатталуда.
Нарқобыз | |
Туыстас аспаптары |
---|
Тарихи деректерге сүйенер болсақ, нарқобызды бақсылар тәңірмен тілдескенде, жын-перілерді қашырғанда және өзге де діни рәсімдерде шалған екен. Сондай-ақ, аспап жаугершілік замандар мен әскери салттарда ұрандату, атой салу, рух беру мақсатында қолданылған.
Бұл аспаптың қылқобыз пен прима-қобыздан айырмасы оның жалпы тұрқы биік, адамның отырған бойымен шамалас, ұзындығы шамамен 1 метр болады. Нарқобыз басына жезден, темірден соғылған сылдымақтар мен қоңыраулар ілінген, ал қуыс ішіне металл сәлпеншектер, үкі не бүркіт құстарының тырнағы, қасқыр тісі, айна, үкі тағылады. Нарқобыздың құрылысы күрделі, шанағы үлкен, тұтас ағаштан шауып жасалады, беткі жағы ашық болады. Кейбір шеберлер нарқобыздың беткі жағын көн терімен жауып, қаптап тастайды. Ал аспаптың сырт жағына ою-өрнектер қашайды.
Шанағының үлкен болуына байланысты нарқобыз дауысы зор әрі жуан болып келеді. Боздаған нар түйенің дауысына ұқсайды. Нарқобызды тартқанда оның зор үні талай жерге дейін естіледі екен.
Нарқобыз аспабында ойнаудың ертедегі бақсы-жыраулар салған дәстүрі уақыт өте келе жоғала бастаған заманда Болат Сарыбаев, Өзбекәлі Жәнібеков сияқты ел ағалары ұмыт бола бастаған аспаптарға жаңадан дем беріп, тірілткен еді. Олардың зерттеу жұмыстарың арқасында нарқобыз қайта жанданып, этно-фольклорлық ансамбльдер мен ұлттық аспаптар оркестрлерінде кеңінен қолданыла бастады.
Дереккөздер
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Тағы қараңыз
- Қылқобыз
- Жез қобыз
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Narkobyz yspaly aspaptardyn ishindegi ishegi taramystan zhuan etip zhasalgan muzykalyk aspaby Ұlttyk muzykalyk aspaptardyn ishindegi yspaly aspaptardyn sipaty kurylymy zhasalu zhәne ojnau әdis tәsilderi zhalpy tүrik tektes halyktardyn barlygyna birdej ortak Degenmen narkobyz aspabynyn zhoni bolek Shygu tegi kobyz sazgen egek aspaptarynan tarajdy Narkobyz zher zhүzindegi kyl ishekti muzykalyk aspaptardyn ishindegi en ezhelgi tүri bolyp esepteledi Uakyt ote kele narkobyzdy europalyk үlgi nuskada ishekteri symnan zhasalyngan aspaptar bas kobyz violonchel t s s birte birte ygystyryp shygara bastady Koneden kele zhatkan narkobyz belgisiz sebeptermen umytyla bastagan zamanda kajta zhangyryp bul kүnderi keninen nasihattaluda NarkobyzTuystas aspaptaryҚobyz Tarihi derekterge sүjener bolsak narkobyzdy baksylar tәnirmen tildeskende zhyn perilerdi kashyrganda zhәne ozge de dini rәsimderde shalgan eken Sondaj ak aspap zhaugershilik zamandar men әskeri salttarda urandatu atoj salu ruh beru maksatynda koldanylgan Bul aspaptyn kylkobyz pen prima kobyzdan ajyrmasy onyn zhalpy turky biik adamnyn otyrgan bojymen shamalas uzyndygy shamamen 1 metr bolady Narkobyz basyna zhezden temirden sogylgan syldymaktar men konyraular ilingen al kuys ishine metall sәlpenshekter үki ne bүrkit kustarynyn tyrnagy kaskyr tisi ajna үki tagylady Narkobyzdyn kurylysy kүrdeli shanagy үlken tutas agashtan shauyp zhasalady betki zhagy ashyk bolady Kejbir sheberler narkobyzdyn betki zhagyn kon terimen zhauyp kaptap tastajdy Al aspaptyn syrt zhagyna oyu ornekter kashajdy Shanagynyn үlken boluyna bajlanysty narkobyz dauysy zor әri zhuan bolyp keledi Bozdagan nar tүjenin dauysyna uksajdy Narkobyzdy tartkanda onyn zor үni talaj zherge dejin estiledi eken Narkobyz aspabynda ojnaudyn ertedegi baksy zhyraular salgan dәstүri uakyt ote kele zhogala bastagan zamanda Bolat Sarybaev Өzbekәli Zhәnibekov siyakty el agalary umyt bola bastagan aspaptarga zhanadan dem berip tiriltken edi Olardyn zertteu zhumystaryn arkasynda narkobyz kajta zhandanyp etno folklorlyk ansamblder men ulttyk aspaptar orkestrlerinde keninen koldanyla bastady DerekkozderBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Tagy karanyzҚylkobyz Zhez kobyz