Намазды бұзатын нәрселер

1. Намазда сөйлесу. Намазда мейлі әдейі, мейлі жаңылысып сөйлесе, Намазы бұзылады. Намазда біреудің түшкіргеніне «иархамук Аллаһ» (Аллаһы саған рақым етсін) деген бір сахабаға Аллаһ Елшісі (с.а.у.) Намаздан кейін былай дейді: «Намазда адамдық (қарым-қатынас) сөздерді сөйлеу дұрыс емес. Намаз - тәсбих, тәкбір және Құран оқудан тұратын ғибадат» (әш-Шәукани, ІІ, 314). Бірақ адамның өз-өзіне «ИархамукАллаһ» деуі Намазды бұзбайды. Адамның науқастығынан немесе бір затынан, бір досынан аігрылу секілді қайғылардан әріптер белгілі болатындай дауыспен жыласа, немесе «аһ, уһ» секілді дыбыс шығарыл жыласа Намазы бұзылады. Бірақ адам өз-өзіне ие бола алмай жыласа, еріксіз есінегендей Намазы бұзылмайды. Аллаһтан қорыққанынан немесе жәннат пен жаһаннамды ойлап жылауы, есінеуі Намазды бұзбайды. Құран немесе хадистегі дұғаларды Намазда оқу Намазды бұзбайды. Себепсіз екі әріп белгілі болатындай түшкірсе, Намазы бұзылады. Бірақ еріксіз табиғи түрде түшкіру - бұдан тыс нәрсе. Намазда біреудің сәлеміне тілмен жауап қайтару немесе қол алысып, құшақтасып амандасу Намазды бұзады. Намазда тұрған адамға «Алға жылжы», «сап түзе» секілді сөз айтылып, ол да осыны іске асырса, Намазы бұзылады. Бұл - Намазда Аллаһтан басқаның бұйрығына бағыну. Бірақ өздігінен аздап жанына жылжып орын беруі Намазды бұзбайды. Имам ағзам бойынша, Құранға қарап Намаз оқу - Намазды бұзады. Намазда имамның қырағатын жамағаты түзесе, Намаз бұзылмайды. Намазда бір аятты оқымағанын Намаздан кейін хабар берген сахабаға Аллаһ Елшісі (с.а.у.): «Маған ескерткеніңде ғой» (А.б. Ханбал, IV, 74), - дейді. Егер имам сол аятты оқи алмай басқа аятқа өткеннен кейін, түзеткен адамның Намазыы бұзылады. Сол секілді қырағатын сырттан түзеткен адамға ұйып, қырағатын түзеткен имамның Намазыы бұзылады.
2. Ішіп-жеу. Намазда мейлі әдейі, мейлі білмей бір нәрсе жеу, ішу Намазды бұзады. Үлкен болсын, кіші болсын бәрібір. Ауызда еріген қант, шекер, т.б. нәрселерді жұту да Намазды бұзады.
3. Қатарынан бірнеше іс-әрекет жасау. Намазда жасалған көп қимыл Намазды бұзады. Аз іс-қимыл Намазды бұзбайды. Н. оқып тұрған адамның Намаз оқып, оқымағаны жайлы сырттан қараған адамға күмән келтіретіндей жасаған іс-әрекеті - көп іс-қимыл болып саналады. Олар мыналар: Бір адам денесін бір рет немесе екі рет немесе әрбір рәкаттарда бір рет, екі реттен қасыса, Намазы бұзылмайды. Бірақ бір рәкатта қатар-қатар үш рет қасыса, бұзылады. Бір саусағымен қолын қимылдатпай бірнеше рет қасыса, бір рет қасығанға жатады. Намазда себепсіз қатарынан тоқтамай үш қадам басу - Намазды бұзады. Намазда бір қолымен басынан сәлде немесе тақиясын алып жерге қоюы немесе бұларды жерден алып басына киюі Намазды бұзбайды. Бірақ бұл іс-әрекет - көп іс-қимылды білдірсе, Намазды бұзады.
4. Құбыладан бұрылу. Намазда себепсіз кеудесімен кұбыладан басқа жаққа бұрылса, Намазы бұзылады.
5. Әурет жерінің ашылуы Намазды бұзады. Ханафи мазһабында әурет жері болған мүшенің төрттен бірінің ашылуы Намаздың бұзылуына жетіп жатыр.
6. Намаз оқыған адамның дәретінің бұзылуы. Намазда адамның мұрны қанаса немесе аузына құсық келу секілді себептерге байланысты еркінен тыс дәреті бұзылса, мұндай жағдайда адамның дәреті бұзылса да, Намазы бұзылмайды. Ол сөйлеместен және басқа бір әрекет етпей тек дәретін қайта алып келген жағдайда, Намазын келген жерден жалғастыра алады. Бірақ Намазын қайта бастап оқыса - абзал.
7. Дауыстап күлу. Намазда жанындағы адам еститіндей етіп күлу - Намазды бұзады. Мұндай жағдайда адамның Намазы да, дәреті де бұзылады. Егер сәл күлімсіресе Намазы бұзылмайды. Бірақ күлімсіреген уақытта өзі еститіндей дыбыс шығарса, Намазы бұзылады, бірақ дәреті бұзылмайды. Пайғамбарымыз (с.а.у.): «Кімде-кім дауыстап күлсе, Намазы мен дәретін қайталасын», - дейді.
8. Талып қалу, ақылынан адасу. Мұндай жағдайларда адамның Намазы бұзылады.
9. Намаз ниетін ауыстыру. Оқып жатқан Намазынан басқа Намазға ниет етсе, Намазы бұзылады.
10. Намаздың бір парызын тастау. Намаздың ішіндегі бір парызын, сол Намазда қаза етпестен тәрк ету Намазды бұзады. Намаздың бір рәкатының сәждесін тәрк етіп, мұны сол Намазда қаза етпей сәлем беру секілді.
11. Намаз оқыған ер адамның арасында бір адам сыятындай орын болмай немесе перде, дуал, т.б. бөлінбей әйелмен бір сапта Намаз оқуы - Намазды бұзатын нәрсе. Ханафи мазһабында әйел адам ер кісілердің арасында бір сапта Намаз оқыса, әйелдің екі жанындағы екі еркектің және дәл артындағы бір еркектің Намазы бұзылады. Намаздың бұзылуы Намаздағы парыз саналған сап ретінің тәрк етілуіне байланысты.
12. Тәйәммүммен Намаз оқыған адамның су көруі. Тәйәммүммен Намаз оқыған адам, пайдалануға шамасы келетін суды көрсе, Намазы бұзылады. Мысалы, Намазда тоқтай қалған судың келуі секілді. Бірақ Ханафида, тәшәһһүдта отырғаннан кейін судың табылуы Намазды бұзбайды. Өйткені, бұл кезде Намаз аяқталған.
13. Намаз бітпей жатып сәлем беру. Төрт рақаттан тұратын Намазды ұмытып, екі рәкат санап, бірінші отырыстың соңында сәлем берген адамның Намазы бұзылады. Бірақ төрт рәкат екенін біліп, қателесіп бірінші отырықтан кейін сәлем берсе, Намазыы бұзылмайды. Сәлемнен кейін көп іс-қимыл жасамаса немесе сөйлемесе, қайтадан тұрып Намазының қалған бөлімін орындайды. Кешіктіргені үшін сәһу сәждесі жасалады.
14. Парыз, уәжіп Намаздарының уакыты шыққанда.
15. Мәсіге тартылған мәсіх уақытының аяқталуы.

Дереккөздер

1. Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1