Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Моңғолияның Ұлттық статистикалық басқармасының мәліметтері бойынша этникалық қазақтардың жалпы саны 102 983 адам, яғни моңғолдардан кейінгі екінші орынды иеленеді. Олардың ішінде Баян-Өлгей аймағында 83 776 адам, Хобда аймағында — 12 215, Ұланбатыр мен оның төңірегінде – 7 504, ал Эрдэнэт, Дархан, Бэрх және Шарыгол өнеркәсіптік аудандарында – 4 245 адам тұрады. Қазақстан Республикасы Елшілігінің нақтыланған мәліметтері бойынша Моңғолияда 126 000-нан астам қазақтар тұрады. М.Тәтімовтың мәліметі бойынша Моңғолияда 157 000 қазақ тұрады, Қазақстардың Дүниежүзілік қауымдастығының көрсеткіші едәуір төмен – 90 000 адам. Мәліметтердің алшақтығы бұл мәселені арнайы зерделеуді талап етеді. Қазақтардың 90%-нан астамы Моңғолияның батыс бөлігінде, Баян-Өлгей аймағында тұрады, ол астанадан 1600 км қашықтықта орналасқан. Баян-Өлгейдегі мал шаруашылығының салыстырмалы қарқынды дамуы мен шекара маңындағы қарқынды сауда (РФ Алтай республикасы мен ҚХР ШҰАА) отандастарымыздың әлеуметтік-экономикалық жағдайының Моңғолияның басқа аудандарымен салыстырғандағы жақсы болуына жағдай туғызды. Республикаға қазақтардың қоныс аударуы Қазақстан мен Моңғолия арасындағы еңбек нарығы мен халықты жұмыспен қамту саласындағы өзара ынтымақтастық туралы Селісімге сәйкес 1991 жылдың қыркүйегінен басталды. Барлығы 83 000 адам көшіп келді. Кейіннен 12 000-нан астам қазақ Моңғолияға кері оралды. 70 278 адам Қазақстанда өзінің жаңа отанын тапты.
Ақпараттық құралы
Моңғол мемлекеті осы елдегі қазақ халқының ақпаратық қажеттілігін қанағаттандыру мақсатында Орталық комитеттің хатшылар кеңесінің 1931 жылғы 28- қарашадағы №59 қаулысымен қазақ тілінде басылым шығаруды Оқу ағарту министрлігіне міндеттеген. Осыдан бастап мерекелік ұрандар әредік «Үнэн» газетінде қазақша басыла бастады. Ал, 10 жылдан кейін 1941 жылғы шілдеде орталық баспаның инженері Г.Насанбуян (1916-1998) шағын «Тигель» баспа станогын орнатты. Сол жылдың 13-қарашасында аймақ әкімшілігі мен айпарткомның біріккен мәжілісінен баспа бөлімшесін құрып, «Өркендеу» газетін шығаруға шешім қабылданды. Редакторына үгіт бөлімінің меңгерушісі М.Қабасты, Бас редакторына Әжікен Сәдуұлын тағайындаған. Латын әліпбиімен «Өркендеу» газеті алғаш 200 данамен басылып шығып, келер жылы крилицаға көшті. Алғашқы тілшісі – Моңғолия мемлекетіне еңбек сіңірген қайраткер, ақын Ақтан Бабиұлы.
Газет 1957 жылы «Жаңа өмір» болып атын өзгертті. 1980 жылдардың аяғында аптасына 3 рет моңғолша қосымшасымен басылып, газетке жазылушылар саны 10 000-ға жеткен. 2002 жылдан «Жаңа дәуір» атанып, қазірге дейін аймақтық жетекші баспасөз құралы болып келеді. Газеттің 5400-ден астам саны жарық көріп, бет саны 30-ға дейін ұлғайған кездері болды.
«Жаңа өмір» газетінің баспаханасында көп басылымды осы газетпен бірге «Шұғыла», «Үгітші» журналдары, көптеген кітаптар басылып тұрған.
Моңғолияда қазақ тілінде тұрақты шығып тұратын журналдар қатарына Қазақ әйелдерінің «Арулар» журналын айта кеткен жөн болар.
Қазақ тілінде хабар тарататын телеарналар жоқтың қасы. Өлгий телевизиясы жұмасында бір рет эфирде бой көрсетсе, ТВ Толхын бағдарламасын 1 сағаттан аптасында бір рет көре аламыз. ТВ Толхын бағдарламасының Моңғолия Қазақтарына сіңірген рухани байлығы мол.
МН2 телеарнасынан жарты сағат Қазақ тілінде хабар көре алуға болады болады.
Барлығымыздың сүйіп тыңдайтын Баян-Өлгий Қазақ радиосы күнінде 1 сағаттан таратылады. 2013 жылдан бастап ұстаздар мен оқушыларға, ата-аналарға арналған танымдық еркін басылым - "Білім" газеті жарық көре бастады. Басылым 1 000 данамен айына 2 рет Баян-Өлгий аймағының барлық мектептері мен балабақшаларына таралады. Аймақ орталығында 4 FM радио станциясы жұмыстайды.
Тұлғалар
- https://mongoliaqazaqtary.com/?p=386
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Mongoliyanyn Ұlttyk statistikalyk baskarmasynyn mәlimetteri bojynsha etnikalyk kazaktardyn zhalpy sany 102 983 adam yagni mongoldardan kejingi ekinshi oryndy ielenedi Olardyn ishinde Bayan Өlgej ajmagynda 83 776 adam Hobda ajmagynda 12 215 Ұlanbatyr men onyn tonireginde 7 504 al Erdenet Darhan Berh zhәne Sharygol onerkәsiptik audandarynda 4 245 adam turady Қazakstan Respublikasy Elshiliginin naktylangan mәlimetteri bojynsha Mongoliyada 126 000 nan astam kazaktar turady M Tәtimovtyn mәlimeti bojynsha Mongoliyada 157 000 kazak turady Қazakstardyn Dүniezhүzilik kauymdastygynyn korsetkishi edәuir tomen 90 000 adam Mәlimetterdin alshaktygy bul mәseleni arnajy zerdeleudi talap etedi Қazaktardyn 90 nan astamy Mongoliyanyn batys boliginde Bayan Өlgej ajmagynda turady ol astanadan 1600 km kashyktykta ornalaskan Bayan Өlgejdegi mal sharuashylygynyn salystyrmaly karkyndy damuy men shekara manyndagy karkyndy sauda RF Altaj respublikasy men ҚHR ShҰAA otandastarymyzdyn әleumettik ekonomikalyk zhagdajynyn Mongoliyanyn baska audandarymen salystyrgandagy zhaksy boluyna zhagdaj tugyzdy Respublikaga kazaktardyn konys audaruy Қazakstan men Mongoliya arasyndagy enbek narygy men halykty zhumyspen kamtu salasyndagy ozara yntymaktastyk turaly Selisimge sәjkes 1991 zhyldyn kyrkүjeginen bastaldy Barlygy 83 000 adam koship keldi Kejinnen 12 000 nan astam kazak Mongoliyaga keri oraldy 70 278 adam Қazakstanda ozinin zhana otanyn tapty Akparattyk kuralyMongol memleketi osy eldegi kazak halkynyn akparatyk kazhettiligin kanagattandyru maksatynda Ortalyk komitettin hatshylar kenesinin 1931 zhylgy 28 karashadagy 59 kaulysymen kazak tilinde basylym shygarudy Oku agartu ministrligine mindettegen Osydan bastap merekelik urandar әredik Үnen gazetinde kazaksha basyla bastady Al 10 zhyldan kejin 1941 zhylgy shildede ortalyk baspanyn inzheneri G Nasanbuyan 1916 1998 shagyn Tigel baspa stanogyn ornatty Sol zhyldyn 13 karashasynda ajmak әkimshiligi men ajpartkomnyn birikken mәzhilisinen baspa bolimshesin kuryp Өrkendeu gazetin shygaruga sheshim kabyldandy Redaktoryna үgit boliminin mengerushisi M Қabasty Bas redaktoryna Әzhiken Sәduulyn tagajyndagan Latyn әlipbiimen Өrkendeu gazeti algash 200 danamen basylyp shygyp keler zhyly krilicaga koshti Algashky tilshisi Mongoliya memleketine enbek sinirgen kajratker akyn Aktan Babiuly Gazet 1957 zhyly Zhana omir bolyp atyn ozgertti 1980 zhyldardyn ayagynda aptasyna 3 ret mongolsha kosymshasymen basylyp gazetke zhazylushylar sany 10 000 ga zhetken 2002 zhyldan Zhana dәuir atanyp kazirge dejin ajmaktyk zhetekshi baspasoz kuraly bolyp keledi Gazettin 5400 den astam sany zharyk korip bet sany 30 ga dejin ulgajgan kezderi boldy Zhana omir gazetinin baspahanasynda kop basylymdy osy gazetpen birge Shugyla Үgitshi zhurnaldary koptegen kitaptar basylyp turgan Mongoliyada kazak tilinde turakty shygyp turatyn zhurnaldar kataryna Қazak әjelderinin Arular zhurnalyn ajta ketken zhon bolar Қazak tilinde habar taratatyn telearnalar zhoktyn kasy Өlgij televiziyasy zhumasynda bir ret efirde boj korsetse TV Tolhyn bagdarlamasyn 1 sagattan aptasynda bir ret kore alamyz TV Tolhyn bagdarlamasynyn Mongoliya Қazaktaryna sinirgen ruhani bajlygy mol MN2 telearnasynan zharty sagat Қazak tilinde habar kore aluga bolady bolady Barlygymyzdyn sүjip tyndajtyn Bayan Өlgij Қazak radiosy kүninde 1 sagattan taratylady 2013 zhyldan bastap ustazdar men okushylarga ata analarga arnalgan tanymdyk erkin basylym Bilim gazeti zharyk kore bastady Basylym 1 000 danamen ajyna 2 ret Bayan Өlgij ajmagynyn barlyk mektepteri men balabakshalaryna taralady Ajmak ortalygynda 4 FM radio stanciyasy zhumystajdy Tulgalarhttps mongoliaqazaqtary com p 386