Морттық – болмашы пластикалық деформация әсерінен дененің қирау ерекшелігін көрсететін механикалық сипаттама. Морттық жарықшақтар мен қираудың пайда болуы шағын пластикалық деформация аймақтарының туындауына байланысты болады. Морттық қирау кезіндегі серпімді және пластикалық деформацияның салыстырмалы үлесі материалдың қасиетіне (атомаралық және молекулааралық байланыстарға, микро- және кристалдық құрылымға) және оның атқаратын жұмысына тәуелді. Керетін (созатын) кернеудің үш бас оське түсуі бөлшектің көлденең қимасы күрт өзгерген жерлерге кернеудің концентрациялануы, температураның төмендеуі, т.б. әсерлер материалдың морттық күйге ауысуына ықпал етеді. Мысалы, созылғанда морттық қирауға ұшырайтын мәрмәрде, үш бас ось бойынша симметриясыз сығылу жағдайында, пластикалық материалға тән қасиет байқалады; кернеудің концентрациясы артқан сайын, материалдың морттық күштірек біліне бастайды. Сондықтан да Морттықты материалда атқаратын жұмыс жағдайына байланысты қарастыру керек. Кейбір металдарда төменгі температурада байқалатын Морттық суықтан сыну, ал басқа бір материалдардың жоғары температурада пластикалығының күрт кемуі ыстықтан сыну деп аталады.
Дереккөздер
- Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2
- Полиграфия, өлшеу техникасы, ағаш өңдеу жабдықтары және металл өңдеу техникасы мен технологиясы: Қазақша-орысша терминдердің түсіндірме сөздігі.
- “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Morttyk bolmashy plastikalyk deformaciya әserinen denenin kirau ereksheligin korsetetin mehanikalyk sipattama Morttyk zharykshaktar men kiraudyn pajda boluy shagyn plastikalyk deformaciya ajmaktarynyn tuyndauyna bajlanysty bolady Morttyk kirau kezindegi serpimdi zhәne plastikalyk deformaciyanyn salystyrmaly үlesi materialdyn kasietine atomaralyk zhәne molekulaaralyk bajlanystarga mikro zhәne kristaldyk kurylymga zhәne onyn atkaratyn zhumysyna tәueldi Keretin sozatyn kerneudin үsh bas oske tүsui bolshektin koldenen kimasy kүrt ozgergen zherlerge kerneudin koncentraciyalanuy temperaturanyn tomendeui t b әserler materialdyn morttyk kүjge auysuyna ykpal etedi Mysaly sozylganda morttyk kirauga ushyrajtyn mәrmәrde үsh bas os bojynsha simmetriyasyz sygylu zhagdajynda plastikalyk materialga tәn kasiet bajkalady kerneudin koncentraciyasy artkan sajyn materialdyn morttyk kүshtirek biline bastajdy Sondyktan da Morttykty materialda atkaratyn zhumys zhagdajyna bajlanysty karastyru kerek Kejbir metaldarda tomengi temperaturada bajkalatyn Morttyk suyktan synu al baska bir materialdardyn zhogary temperaturada plastikalygynyn kүrt kemui ystyktan synu dep atalady DerekkozderRahimbekova Z M Materialdar mehanikasy terminderinin agylshynsha oryssha kazaksha tүsindirme sozdigi ISBN 9965 769 67 2 Poligrafiya olsheu tehnikasy agash ondeu zhabdyktary zhәne metall ondeu tehnikasy men tehnologiyasy Қazaksha oryssha terminderdin tүsindirme sozdigi Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz