Макроэкономикалық саясат

Макроэкономикалық саясат — экономиканы тиісті деңгейде ұстау, оның тұрақты жұмыс атқаруын қамтамасыз ету мақсатымен реттеуге бағытталған іс-әрекеті. Макроэкономикалық саясат – бұл əлеуметтік жəне экономикалық мəселелерді шешуге бағытталған шаралар мен ісқимылдар жүйесі. Макроэкономикалық саясаттың объективті мақсаты – ұлттық экономикадағы қарама-қайшылықтарды жұмсарта отырып экономикалық тиімділік пен əлеуметтік əділеттілікті қолдау. Қазіргі уақытта, мемлекеттің макроэкономикалық саясатын Үкімет пен Орталық банк жүргізеді. Мемлекет экономикаға əсер ету мақсатында бірнеше макроэкономикалық саясат құралдарын пайдалана алады. Макроэкономикалық саясат құралдары – бұл бір немесе бірнеше макроэкономикалық мақсаттарды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін жəне үнемі мемлекеттің бақылауында болатын экономикалық өзгермелілер. Макроэкономикалық саясат құралдарының мынадай түрлері бар: 1. Бюджет-салық (фискалдық) саясаты – бұл мемлекеттің салық салу жəне мемлекеттік шығындар арқылы экономикаға əсер етуі. 2. Ақша-несие (монетарлық) саясаты – бұл мемлекеттің елдің ақша, несие жəне банк жүйелері жолымен экономикаға əсер етуі. 3. Табыстар саясаты – мемлекеттің инфляцияны ұстап тұру мақсатында жалақы мен бағаларды директивалық шаралармен тікелей бақылауға алу арқылы экономикаға əсер етуі. 4. Сыртқы экономикалық саясат – мемлекеттің ашық экономика жағдайында халықаралық сауда қатынастарына араласа отырып, ұлттық экономиканың өсуі мен тиімділігін арттыру, халықтың өмір сүру деңгейін жақсарту мақсатында таза экспортты реттеуге араласуы. 5. Сауда саясаты – тарифтер, квоталар жəне басқа да сыртқы экономикалық реттеу құралдары арқылы мемлекеттің экспорт пен импортты ынталандыруға немесе шектеуге араласуы. Жоғарыда аталған мақсаттарды орындау барысында қолданылатын макроэкономикалық саясаттармен бірге ұлттық эконо микада əлеуметтік саясат, валюталық саясат сияқты құрал дар да кеңінен қолданылады. Бірақ макроэкономикалық саяс атт ың қандай құралы қолданылса да, олар ұлттық эконом иканың қалыптасқан нақты жағдайына қарай жəне қандай да бір экономикалық мəселені нақты шешу кезінде əрқашанда маңызды болып қала береді.

Дереккөздер

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VI том
2. Макроэкономика: экономикалық мамандықтарға арналған оқулық/ А. Н. Доғалов, Н. С. Досмағанбетов – 2-бас., өңд. жəне толықт. – Алматы: ЖШС РПБК «Дəуір», 2012. – 416 б.