Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Көрікті ойраш (лат. Ostrowskia magnifica) – қоңыраугүлдер тұқымдасының ойраш туысына жататын көпжылдық өсімдік.
| Көрікті ойраш | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||
| Ostrowskia magnifica Regel |
Мәртебесі: сирек кездесетін, жеке типті туыстың қалдық түрі. тек үш сайында ғана (, , ) кездеседі. Қазақстан жерінен тыс Солтүстік Ауғанстан мен Памир-Алайда (Тәжікстан) таралған. Солтүстік тасты тік беткейлерде бұталармен бірге немесе жасыл жекелеген арша ағаштарымен өседі. Өте әдемі, биік (1,5 м) көпжылдық өсімдік, піспек тәрізді жапырақтары мен шеңбері 12 см, ірі ақ және көгілдір гүлдері бар. Жиі гүлдері жалғыз, бірақ көбіне бір сабақта 10-ға дейін болады. Бұл түрдің тамыры өте ерекше – жуан, ақ, цилиндр тәрізді, ұзындығы 60см, шеңбері 8-10 см; көптеген жіңішке тамыршалары бар. Осы тамыршалары арқылы жаздың ыстық кезеңінде жер үсті бөліген сумен қамтамасыз ететін ылғалды жинайды. Тамыры 20-35 см тереңдікте орналасады. Бұл өну бүршігін ауа райының қолайсыз жағдайларынан қорғайды. Сонымен қатар ересек дараларын басқа жерге отырғызу қиынға түседі. Қазақстан популяциясы 1000 дараға дейін жетеді. 1968 жылы тек Мақбал сайынан ғана 850 дара есептелген болатын. 30 жылдан кейін осы жерден көлемі 500 шаршы метр популяциясы сипатталып жазылған болатын, оның жоғарғы тығыздығы бір шаршы метрде 5-6 гүлдеп тұрған дара. Мұндай тартымды сәндік өсімдікті көгалдандыру жұмысында кеңінен қолдану керек. Мәдени түрде XIX ғасыр соңынан белгілі. Б.А.Федченко 1898 жылы Швейцарияда гүл өсіруші Марк Мишельден керемет көшеттерін көрді. Тұқымымен көбейтеді, алғашқы көшеттері Ташкентте төртінші жылы, Алматыда бесінші-алтыншы жылдары гүлдейді. Табиғатта көшеттері 10 жылдан кейін, көбіне 16 жылдан кейін гүлдейді. Қазақстан популяциясы орналасқан. Оның жағдайына үнемі бақылау жасап, толық қорғауға алу керек.
Дереккөздер
- Қазақстан өсімдіктер әлемінің асыл қазынасы» Қызыл кітап беттерінен. А.А.Иващенко. Алматы 2006 жыл
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Korikti ojrash lat Ostrowskia magnifica konyraugүlder tukymdasynyn ojrash tuysyna zhatatyn kopzhyldyk osimdik Korikti ojrashDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Қos zharnaktylar unranked AsteridsSaby Tukymdasy CampanulaceaeKishi tukymdasy Tegi OstrowskiaTүri O magnificaOstrowskia magnifica Regel Mәrtebesi sirek kezdesetin zheke tipti tuystyn kaldyk tүri tek үsh sajynda gana kezdesedi Қazakstan zherinen tys Soltүstik Auganstan men Pamir Alajda Tәzhikstan taralgan Soltүstik tasty tik betkejlerde butalarmen birge nemese zhasyl zhekelegen arsha agashtarymen osedi Өte әdemi biik 1 5 m kopzhyldyk osimdik pispek tәrizdi zhapyraktary men shenberi 12 sm iri ak zhәne kogildir gүlderi bar Zhii gүlderi zhalgyz birak kobine bir sabakta 10 ga dejin bolady Bul tүrdin tamyry ote erekshe zhuan ak cilindr tәrizdi uzyndygy 60sm shenberi 8 10 sm koptegen zhinishke tamyrshalary bar Osy tamyrshalary arkyly zhazdyn ystyk kezeninde zher үsti boligen sumen kamtamasyz etetin ylgaldy zhinajdy Tamyry 20 35 sm terendikte ornalasady Bul onu bүrshigin aua rajynyn kolajsyz zhagdajlarynan korgajdy Sonymen katar eresek daralaryn baska zherge otyrgyzu kiynga tүsedi Қazakstan populyaciyasy 1000 daraga dejin zhetedi 1968 zhyly tek Makbal sajynan gana 850 dara eseptelgen bolatyn 30 zhyldan kejin osy zherden kolemi 500 sharshy metr populyaciyasy sipattalyp zhazylgan bolatyn onyn zhogargy tygyzdygy bir sharshy metrde 5 6 gүldep turgan dara Mundaj tartymdy sәndik osimdikti kogaldandyru zhumysynda keninen koldanu kerek Mәdeni tүrde XIX gasyr sonynan belgili B A Fedchenko 1898 zhyly Shvejcariyada gүl osirushi Mark Mishelden keremet koshetterin kordi Tukymymen kobejtedi algashky koshetteri Tashkentte tortinshi zhyly Almatyda besinshi altynshy zhyldary gүldejdi Tabigatta koshetteri 10 zhyldan kejin kobine 16 zhyldan kejin gүldejdi Қazakstan populyaciyasy ornalaskan Onyn zhagdajyna үnemi bakylau zhasap tolyk korgauga alu kerek DerekkozderҚazakstan osimdikter әleminin asyl kazynasy Қyzyl kitap betterinen A A Ivashenko Almaty 2006 zhyl