Көк Бөрі– киелі ұғымдардың бірі. Көк Бөріге қатысты әңгімелер ежелгі үйсін, түркі және моңғол аңыздарында кездеседі.
Аңызы
Көк Бөрі туралы аңыздардың қытай тіліндегі жылнамаларда сақталып қалған біреуінде тұтас бір халықтың жаугершілік заманда қырылғандығы, батпақ ішінде аяқ-қолы шабылып, жараланған он жасар бала ғана тірі қалғандығы айтылады. Ол балаға бір қаншық қасқыр жолығып, емізіп, қанын тоқтатып, жарасын жалап жазып алады. Бала есейгенше сол қасқырмен бірге тұрған деседі. Кейін жаулар бала жігітті тауып алып өлтіргенде буаз қасқыр тауының терістігіндегі бір үңгірге барып жасырыныпты. Қаншық қасқыр осы үңгірде 10 бала босанады. Он ұл есейіп, үйленіп, көбейіп үлкен елге айналады. Он ұлдың ең күштісінің Ашина есімі олардың жалпы атына айналыпты. Кейін халық үңгірге сыймайтын болған кезде Ашинаның ұрпағы Асянь-шад деген елбасы (аңыздың басқа бір нұсқасында Асянь-ше) халықты үңгірден шығарып, олар түрік деген атпен Алтайды қоныс еткен көрінеді.
Халық арасында алатын орны
Қасқырдың тотемдік рөлінің түркі халықтарының танымындағы орны ерекше. кезінде түркі сарбаздарының байрақтарына Көк Бөрі бейнеленетін болған. 19 ғасырдағы белгілі қазақ ақыны Сүйінбай Аронұлының “Бөрілі менің байрағым, Бөрілі байрақ көтерсе, Қозады қай-қайдағым...” деп жырлайтыны сондықтан. Қазақ халқы қазіргі күнге дейін ержүрек, батыл жігіттерді Көк Бөріге теңеп, көркем шығармаларда бөріні батылдық пен батырлықтың символы ретінде бейнелейді.
Дереккөздер
Қазақ Энциклопедиясы, 11 - том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kok Bori kieli ugymdardyn biri Kok Borige katysty әngimeler ezhelgi үjsin tүrki zhәne mongol anyzdarynda kezdesedi AnyzyKok Bori turaly anyzdardyn kytaj tilindegi zhylnamalarda saktalyp kalgan bireuinde tutas bir halyktyn zhaugershilik zamanda kyrylgandygy batpak ishinde ayak koly shabylyp zharalangan on zhasar bala gana tiri kalgandygy ajtylady Ol balaga bir kanshyk kaskyr zholygyp emizip kanyn toktatyp zharasyn zhalap zhazyp alady Bala esejgenshe sol kaskyrmen birge turgan desedi Kejin zhaular bala zhigitti tauyp alyp oltirgende buaz kaskyr tauynyn teristigindegi bir үngirge baryp zhasyrynypty Қanshyk kaskyr osy үngirde 10 bala bosanady On ul esejip үjlenip kobejip үlken elge ajnalady On uldyn en kүshtisinin Ashina esimi olardyn zhalpy atyna ajnalypty Kejin halyk үngirge syjmajtyn bolgan kezde Ashinanyn urpagy Asyan shad degen elbasy anyzdyn baska bir nuskasynda Asyan she halykty үngirden shygaryp olar tүrik degen atpen Altajdy konys etken korinedi Halyk arasynda alatyn ornyҚaskyrdyn totemdik rolinin tүrki halyktarynyn tanymyndagy orny erekshe kezinde tүrki sarbazdarynyn bajraktaryna Kok Bori bejnelenetin bolgan 19 gasyrdagy belgili kazak akyny Sүjinbaj Aronulynyn Borili menin bajragym Borili bajrak koterse Қozady kaj kajdagym dep zhyrlajtyny sondyktan Қazak halky kazirgi kүnge dejin erzhүrek batyl zhigitterdi Kok Borige tenep korkem shygarmalarda borini batyldyk pen batyrlyktyn simvoly retinde bejnelejdi DerekkozderҚazak Enciklopediyasy 11 tom Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet