Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Кәдімгі ШИҚЫЛДАҚ (Certhia familiaris)- шиқылдақ туысты құстардың кәдуілгі өкілі.
| Кәдімгі шиқылдақ | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Subspecies C. f. macrodactyla or C. f. familiaris | ||||||||||||||
 (IUCN3.1) | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Certhia familiaris Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||
 Green – resident all year Blue – winter visitor only Magenta – subspecies now often split as Hodgson's treecreeper |
Биологиялық сипаттама
Кәдімгі шиқылдақ - кішкене құс, жоны - қоңырқай сұр, ақшыл теңбілдер бойлай созылады; тұмсығы - жіңішке және имек, аяғы - қысқа. Аяғы діңнің бетімен өрмелеуге жақсы бейімделген, жермен жүруге жарамсыз. Орнитолог И.Ф. Бородихин бұл құсты былай сипаттаған: «басқа да өрмелегіш құстар тәрізді өте әрекетшіл, үнемі қимылдаумен болады десе де болады. Тындырымды және оңай көтеріліп, бірде төменнен - жоғары, бірде діңге орала ағаш діңдеріне шебер өрмелейді. Өрмелегенде жұлқылағандай оп-оңай көтеріледі. Өрмелеген кезде, құйрығын тірек етеді, жуан бұтақтарға шалқасынан асылып, астыңғы бетімен қозғала алады. Көбінесе арқа қауырсындарын көтеріп, ағаш қабығы аясында байқалмайтындай қалыпқа келеді. Жерге өте сирек түседі және жерде жүруге өте ебедейсіз... Бір ағашты байқап болған соң, екіншісінің түбіне ұшып барып, тағы да жоғары көтеріледі. Шиқылдақтардың әдеттегі шиқылы кейде екі-үш рет қайталанатын созылып естілетін «ции» немесе «сии» деген жіңішке дыбыс... Аталықтарының әуені - жылдам және ақырын естілетін әжептәуір әуезді құбылмалы үн» (Птицы Казахстана. Т.4. 329-бет).Ұяларды саңылауланған ағаш қуысына және қылқанды ағаштардың қопсыған қабығының астына орналастырады. Ұя салатын да, салындыдағы 5-7 жұмыртқаларды 13-15 күн басатын да аналығы. Балапандарды ата-енелері ұяда 15- 16 күн қоректендіреді.
Таралуы
Кәдімгі шиқылдақ Қазақстанда Алтай, Сауыр, Жоңғар Алатауы, Солтүстік және Орталық Тәңіртаудың қылқанды және аралас ормандарында, сондай-ақ Семей төңірегіндегі таспа шоқ қарағайларға ұялайды. Қыста кеңірек - Батыс Тәңіртауға және кейбір шөл өзендерінің тоғайлы ормандарына дейін кездеседі. Оңтүстікте бір жазда 2 рет балапан өргізіп үлгереді. Қыста Жайық аңғарынан да кездеседі.
Дереккөз
1. Мектеп энциклопедиясы. Алматы: Атамұра, 2010.
- Certhia familiaris. Version 2013.2. (2012). Тексерілді, 26 қараша 2013.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kәdimgi ShIҚYLDAҚ Certhia familiaris shikyldak tuysty kustardyn kәduilgi okili Kәdimgi shikyldakSubspecies C f macrodactyla or C f familiaris source source IUCN3 1 Dүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby ҚustarSaby Tukymdasy Tegi Tүri C familiarisCerthia familiaris Linnaeus 1758Green resident all year Blue winter visitor only Magenta subspecies now often split as Hodgson s treecreeperCerthia familiaris macrodactylaBiologiyalyk sipattamaKәdimgi shikyldak kishkene kus zhony konyrkaj sur akshyl tenbilder bojlaj sozylady tumsygy zhinishke zhәne imek ayagy kyska Ayagy dinnin betimen ormeleuge zhaksy bejimdelgen zhermen zhүruge zharamsyz Ornitolog I F Borodihin bul kusty bylaj sipattagan baska da ormelegish kustar tәrizdi ote әreketshil үnemi kimyldaumen bolady dese de bolady Tyndyrymdy zhәne onaj koterilip birde tomennen zhogary birde dinge orala agash dinderine sheber ormelejdi Өrmelegende zhulkylagandaj op onaj koteriledi Өrmelegen kezde kujrygyn tirek etedi zhuan butaktarga shalkasynan asylyp astyngy betimen kozgala alady Kobinese arka kauyrsyndaryn koterip agash kabygy ayasynda bajkalmajtyndaj kalypka keledi Zherge ote sirek tүsedi zhәne zherde zhүruge ote ebedejsiz Bir agashty bajkap bolgan son ekinshisinin tүbine ushyp baryp tagy da zhogary koteriledi Shikyldaktardyn әdettegi shikyly kejde eki үsh ret kajtalanatyn sozylyp estiletin cii nemese sii degen zhinishke dybys Atalyktarynyn әueni zhyldam zhәne akyryn estiletin әzheptәuir әuezdi kubylmaly үn Pticy Kazahstana T 4 329 bet Ұyalardy sanylaulangan agash kuysyna zhәne kylkandy agashtardyn kopsygan kabygynyn astyna ornalastyrady Ұya salatyn da salyndydagy 5 7 zhumyrtkalardy 13 15 kүn basatyn da analygy Balapandardy ata eneleri uyada 15 16 kүn korektendiredi TaraluyKәdimgi shikyldak Қazakstanda Altaj Sauyr Zhongar Alatauy Soltүstik zhәne Ortalyk Tәnirtaudyn kylkandy zhәne aralas ormandarynda sondaj ak Semej toniregindegi taspa shok karagajlarga uyalajdy Қysta kenirek Batys Tәnirtauga zhәne kejbir shol ozenderinin togajly ormandaryna dejin kezdesedi Ontүstikte bir zhazda 2 ret balapan orgizip үlgeredi Қysta Zhajyk angarynan da kezdesedi Derekkoz1 Mektep enciklopediyasy Almaty Atamura 2010 Certhia familiaris Version 2013 2 2012 Tekserildi 26 karasha 2013