Кәдімгі сұлыкеш

Кәдімгі сұлыкеш (лат. Emberiza citrinella) - Сарыторғайлар тұқымдасының көпшілікке көбірек таныс өкілі.

Кәдімгі сұлыкеш
Male E. c. citrinella
(IUCN3.1)
Дүниесі: Жануарлар Жамағаты: Хордалылар Табы: Құстар Сабы: Торғайтәрізділер Тұқымдасы: Сарыторғайлар Тегі: Түрі: E. citrinella
Emberiza citrinella Linnaeus, 1758
Breeding summer visitor        Resident year-round        Winter visitor Approximate natural range

Биологиялық сипаттама

Бүкіл бауыр бөлігінің жабын қауырсындары ашық сары реңді аталығының жемсауынан сарғылт-қызыл сары жалпақ жолақ өтетін, орташа денелі (27- 36 г) құс. Бұталары бар жапырақты ормандарда қоныстанады, әсіресе ашық алаң, ағашы кесілген және орман шетін ұнатады. Аталығы күйттеу кезеңінде бір буыны бірнеше рет қайталанып, соңында: «зинь- зиньзиньзинь - зиииииии» деп созылып бітетін өте сыңғырлаған қарапайым әуенді ұзақ сайрайды, оның үстіне тіпті қапырық түскен уақытта сайрайды. Ұя - бұтаның немесе қалың өскен шөп будасының астында қалқаланып, жерде салынады. Бір жылда екі рет балапан өргізеді. Салындыда әр жолы 4-5-тен тот түстес қоңыр теңбілді және сызықтары бар сүрғылт жұмыртқалар болады. Жұмыртқаларды аналығы 12-14 күн басады, аналықты оқта-текте аталық алмастырады. Ата- енелері балапандарды ұяда 12-13 күн қоректендіреді. Кейде балапандар 10 күн жан-жаққа таралып кетеді. Балапандардың негізгі жемі - бунақденелілер. Сұлыкештер күзде және қыста тұқым жейді.

Таралуы

Еуразияда: Атлантикадан Байкалға дейін және Поляр шеңберінен Жерортатеңізіне дейін кең таралған. Бұл орман құсы Қазақстанда тек қана солтүстік облыстардың орманды дала өңірлерінде Алтайда және Ертіс маңында ұялайды. Республиканың барлық қалған аумақтарын кәдімгі сұлыкеш көктемде және күзде ұшып өтеді, ал оңтүстікте өте көп мөлшерде қыстап шығады.

Дереккөздер

1. Emberiza citrinella. Version 2013.2. (2012). Тексерілді, 26 қараша 2013.
2. Мектеп энциклопедиясы. Алматы: Атамұра, 2010.