Кемалшылдар революциясы– Түркияда 1918 – 23 ж. аралығында болған ұлт-азаттық қозғалыс. 1-дүниежүзілік соғыста Осман сұлтандығы күйрей жеңіліп, түрік мемлекетінің жойылып кету қаупі туды. 1918 жылдың аяғы мен 1919 жылдың бас кезінде мемлекеттері елдің көптеген жерін басып алуына байланысты, ол жерлерде ұлт-азаттық қозғалыстар стихиялы түрде пайда бола бастады. 1919 ж. мамырда Грекия Измир қаласын басып алысымен, халық жаппай көтерілді (қ. Грек-түрік соғысы). Көтеріліс орт. болды, қозғалыс өз көсемі Мұстафа Кемал пашаның (қ. Ататүрік) атымен Кемалшылдар революциясы деп аталды. 1920 ж. 23 сәуірде Анкарада өткен Ұлы халық жиналысы Кемалшылдардың өкілдік к-тін Түркияның бірден-бір заңды үкіметі деп жариялап, тұрақты әскери күш жасақтауға кірісті. Жаңа әскер кемалшылардың басшылығымен 1922 ж. күзде Түркияны шет ел басқыншыларынан толық азат етті. Лозанна конференциясында (1922 – 23) Батыстың жетекші елдері Түркияның мемл. тәуелсіздігін толық мойындады. Кемалшылдар революциясы нәтижесінде елде жойылды (1922), халифат таратылды (1924), республика жарияланды (1923).
Дереккөздер:
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kemalshyldar revolyuciyasy Tүrkiyada 1918 23 zh aralygynda bolgan ult azattyk kozgalys 1 dүniezhүzilik sogysta Osman sultandygy kүjrej zhenilip tүrik memleketinin zhojylyp ketu kaupi tudy 1918 zhyldyn ayagy men 1919 zhyldyn bas kezinde memleketteri eldin koptegen zherin basyp aluyna bajlanysty ol zherlerde ult azattyk kozgalystar stihiyaly tүrde pajda bola bastady 1919 zh mamyrda Grekiya Izmir kalasyn basyp alysymen halyk zhappaj koterildi k Grek tүrik sogysy Koterilis ort boldy kozgalys oz kosemi Mustafa Kemal pashanyn k Atatүrik atymen Kemalshyldar revolyuciyasy dep ataldy 1920 zh 23 sәuirde Ankarada otken Ұly halyk zhinalysy Kemalshyldardyn okildik k tin Tүrkiyanyn birden bir zandy үkimeti dep zhariyalap turakty әskeri kүsh zhasaktauga kiristi Zhana әsker kemalshylardyn basshylygymen 1922 zh kүzde Tүrkiyany shet el baskynshylarynan tolyk azat etti Lozanna konferenciyasynda 1922 23 Batystyn zhetekshi elderi Tүrkiyanyn meml tәuelsizdigin tolyk mojyndady Kemalshyldar revolyuciyasy nәtizhesinde elde zhojyldy 1922 halifat taratyldy 1924 respublika zhariyalandy 1923 Derekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 IV tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet