Квакерлер

Квакерлер - (ағылшынша quake -дірілдеу, қалтырау) Англияда 17 ғасырда пайда болған протестанттық секта. Сектаның негізін қалаушы қолөнерші Дж. Фокс (1624-1691) болды. Квакердің дін ілімінің ерекшелігі, діни ақиқат қайсы бір шіркеу ілімінде емес, қандай да, "қасиетті рухпен нұрлану" актісінде "ішкі сәулемен" пайда болды дегенді саяды. Ол әрбір дінге сенушінің жанында Христың мәңгі болатынын дәлелдейді және адамгершілікті жетілдіруге жол көрсетеді. "Қасиетті жазба" діннің бірден - бір және сөзсіз қайнар көзі деп есептеледі. Діннің нұрлану актісінде жоғары дәрежеде көрінуін мойындау Квакерлерді салт-жораларды жасаудан бас тартуға итермеледі. Олар сиынатын орындарда алтарьлар, бейнелер сияқты ешқандай діни атрибуттар болмайды. Квакерлер діни уағыз қауымның кез келген мүшесінің нұрлануының еркін көрінісі деп есептей отырып, дін басының қажеттігін теріске шығарады. Квакерлер барлық ұйым мүшелерінің теңдігін жариялайды, басшылықтың сайлану принципін ұстанады. Адамның рухани табиғатының үнемі жақсаруына және дамуына сенім бір-бірінің қарым-қатынасында сөзсіз адалдықты талап етуді, міндетті түрде еңбек етүді, неке қатынасын қатаң сақтауды, үлкенді сыйлауды және т.с.с. моральдық принциптеріне ізін түсірді. Квакерлердің моральдық уағызында тақуалық әуендер байқалады. Квакерлердің діни уағызы айқын бейнеленген пацифистік сипатта болады. Қайырымдылық жасау кеңінен қолданылады. Квакерлердің әлеуметтік уағыздары көбіне социал-реформизмнің идеяларымен сай келеді және іс жүзінде әлеуметтік тартыстарды- "інжілдің мәңгілік ақиқатының" көмегімен бейбіт жолмен шешу мүмкіндігі туралы дәлелдеуге саяды. Қазіргі кезде Квакерлер қауымы Англияда, АҚШ-та, Канадада, Шығыс Африка елдерінде бар және бұл жолды қуушылардың саны 200 мыңға жуық

Дереккөздер

1. “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998
2. Д. Мадеев, Е. Сапуанов «Атеистің қалта сөздігі» Алматы «Қазақстан» 1988 жыл, 288 бет