Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ихэтуаньдер көтерілісі – 19 ғасырдың аяғында Солтүстік Қытайда болған халық қозғалысы. 19 ғасырдың бас кезінде Қытайда манчжур үстемдігіне қарсы “Ихэтуань” (әділдік пен бейбітшілік жасағы) немесе “Ихэцюань” (әділдік пен бейбітшілік жолында жұмсалған жұдырық – “боксер” сөзі осыдан шыққан) деген діни құпия одақ пайда болды. Алғашқы кезде бұл одақ “Жойылсын , билігін қалпына келтірейік” деген ұранмен әрекет жасады.
19 ғасырдың аяқ кезінде бұл одақ шет елдің басқыншылары Қытайды бөлшектеуіне қарсылық ретінде “Циньді қолдайық, шетелдіктерге өлім келсін” деген ұранмен халық бұқарасын көтеріліске шақырды. Ихэтуаньдер көтерілісі 1898 жылы Солтүстік Қытайда басталды. Көтеріліс біртіндеп бүкіл Қытайға тарап, шетелдіктерге зор қауіп төндірді. Ал Цинь үкіметі көтерілісшілерге ешқандай көмек көрсете алмады. Шетелдік державалар Ихэтуаньдер көтерілісін басу үшін Қытайға ашық интервенция бастады. Үкімет көтерілісшілерге көмектесудің орнына, шетелдіктердің жағына шығып, көтерілісті басуға көмектесті. Көтеріліс басып жаншылды. Ақыры 1901 жылы 7 қыркүйекте Цинь үкіметі жеңілгенін мойындап, шетелдіктер ұсынған кемсітушілік келісімшартқа қол қойды. Еуропалықтар бұл көтерілісті “боксерлер көтерілісі”, ал қабылдаған келісім-шартты “боксерлер хаттамасы” деп атады.
Сілтемелер
«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ihetuander koterilisi 19 gasyrdyn ayagynda Soltүstik Қytajda bolgan halyk kozgalysy 19 gasyrdyn bas kezinde Қytajda manchzhur үstemdigine karsy Ihetuan әdildik pen bejbitshilik zhasagy nemese Ihecyuan әdildik pen bejbitshilik zholynda zhumsalgan zhudyryk bokser sozi osydan shykkan degen dini kupiya odak pajda boldy Algashky kezde bul odak Zhojylsyn biligin kalpyna keltirejik degen uranmen әreket zhasady 19 gasyrdyn ayak kezinde bul odak shet eldin baskynshylary Қytajdy bolshekteuine karsylyk retinde Cindi koldajyk sheteldikterge olim kelsin degen uranmen halyk bukarasyn koteriliske shakyrdy Ihetuander koterilisi 1898 zhyly Soltүstik Қytajda bastaldy Koterilis birtindep bүkil Қytajga tarap sheteldikterge zor kauip tondirdi Al Cin үkimeti koterilisshilerge eshkandaj komek korsete almady Sheteldik derzhavalar Ihetuander koterilisin basu үshin Қytajga ashyk intervenciya bastady Үkimet koterilisshilerge komektesudin ornyna sheteldikterdin zhagyna shygyp koterilisti basuga komektesti Koterilis basyp zhanshyldy Akyry 1901 zhyly 7 kyrkүjekte Cin үkimeti zhenilgenin mojyndap sheteldikter usyngan kemsitushilik kelisimshartka kol kojdy Europalyktar bul koterilisti bokserler koterilisi al kabyldagan kelisim shartty bokserler hattamasy dep atady Siltemeler Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 IV tom Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet