Инверсия – бір түрі, яғни хромосомадағы гендер бөліктерінің 180°С-қа “төңкеріліп аударылуы” нәтижесіндегі өзгеру процесі. Инверсия кезінде хромосоманың саны да, ондағы гендер саны да өзгермейді.
Мысалы, қалыпты бөлікті тізбектегі гендерді әліпбилік қатармен ABCDEF деп белгілесек, осы бөліктегі инверсиядан кейін бұл әліпбилік тізбек AEDCBF болып өзгереді. Инверсия процесі жүру үшін хромосома ішіндегі екі нүкте үзілуі керек, тек осы жағдайда ғана 180°С-қа “төңкеріліп аударылып” түскен бөлік қарама-қарсы екі шетімен жалғана алады. Инверсия рецессивті гендердің летальдік (өлімге душар ететін гендер) жағдайымен тікелей байланысты, сондықтан инверсия гомозиготалы жағдайда сақталмайды, оны тек гетерозиготалы жағдайда ғана байқауға болады.
Инверсия жануарлар және өсімдіктердің табиғи популяциясында да кездеседі. Сондай-ақ, оны ионды сәулелер және кейбір химиялық заттармен әсер ету арқылы да тәжірибе жүзінде іске асыруға болады. Перицентрлі инверсиялар эволюция процесінде пайда болған хромосома құрылымының кейбір өзгерістеріне жауапты және түрдің дивергенциясында өте маңызды рөл атқарады.
Сілтемелер
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Inversiya bir tүri yagni hromosomadagy gender bolikterinin 180 S ka tonkerilip audaryluy nәtizhesindegi ozgeru procesi Inversiya kezinde hromosomanyn sany da ondagy gender sany da ozgermejdi molekulalyk inversiya Mysaly kalypty bolikti tizbektegi genderdi әlipbilik katarmen ABCDEF dep belgilesek osy boliktegi inversiyadan kejin bul әlipbilik tizbek AEDCBF bolyp ozgeredi Inversiya procesi zhүru үshin hromosoma ishindegi eki nүkte үzilui kerek tek osy zhagdajda gana 180 S ka tonkerilip audarylyp tүsken bolik karama karsy eki shetimen zhalgana alady Inversiya recessivti genderdin letaldik olimge dushar etetin gender zhagdajymen tikelej bajlanysty sondyktan inversiya gomozigotaly zhagdajda saktalmajdy ony tek geterozigotaly zhagdajda gana bajkauga bolady Inversiya zhanuarlar zhәne osimdikterdin tabigi populyaciyasynda da kezdesedi Sondaj ak ony iondy sәuleler zhәne kejbir himiyalyk zattarmen әser etu arkyly da tәzhiribe zhүzinde iske asyruga bolady Pericentrli inversiyalar evolyuciya procesinde pajda bolgan hromosoma kurylymynyn kejbir ozgeristerine zhauapty zhәne tүrdin divergenciyasynda ote manyzdy rol atkarady Siltemeler Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 IV tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet