Альфарид Низамұлы Илялетдинов (16.1.1929 жылы туған, Қызылорда облысы Бесарық станциясы) – биология ғылымдарының докторы (1966), профессор (1968), академигі (1983), Қазақ КСР-інің еңбек сіңірген ғылыми қайраткері (1971).

Мәскеу мемлекеттік университетіін (1951) және оның аспирантурасын (1954) бітірген. Қазақстан ғылымдар академиясының Топырақтану ғылыми-зертеу институтында кіші, аға ғылыми қызметкер (1954–57), ал 1957 жылдан Микробиология және вирусология ғылыми-зертеулік институтында ғылыми қызметкер, лаборатория меңгерушісі, осы институт директорының ғылыми жөніндегі орынбасары (1960–61), директоры (1966–95), сонымен қатар Ғылымдар академиясының биология ғылымдары бөлімшесінің академигі-хатшысы (1976) және Ғылымдар академиясының Төралқасының мүшесі (1985–90) болды. «Минералды қосылыстардың биологиялық жолмен мобилизациялануы» деген тақырыпта докторлық диссертация қорғады. Оның негізгі ғылыми еңбектері табиғаттағы органикалық және минералдық заттардың айналымындағы микроорганизмдердің рөлін зерттеуге және оларды мал азығын өндіруде қолдануға арналған.
Ол өнеркәсіптің ластанған суларын ауыр металдар ионынан, цианидтерден және органикалық заттармен ластанулардан тазарту үшін микроорганизмдерді пайдалану жөнінде іргелі ғылыми-зерттеулер жүргізіп, бұрын ғылымда анықталмаған факультативті анаэробты бактерияларды тапты. Ол көп жылғы жүргізілген ғылыми-зерттеулердің нәтижесінде шырынды мал азығы – сүрлемнің құнарлылығын арттыру мақсатында құрғақ бактериялық ашытқыларды, физиологиялық мақсаттағы бентобак–пробиотиктерді тауып, оларды өндіріске енгізуге тікелей басшылық етті. Илялетдинов Альфарид Низамұлының жетекшілігімен ауыл шаруашылығы малдарының төлдерінде және құс балапандарында кездесетін колибактериоз ауруын емдеу үшін сүт және пропион қышқылы бактерияларынан даярланған – лакотовит препаратын ветеринариялық тәжірибеге енгізу жолға қойылды.
Илялетдинов Альфарид Низамұлы 193 ғылыми-зертеулік еңбектің авторы, 20 авторлық куәлігі бар. « орденімен (1981) марапатталған.
Дереккөздер
- Қазақстан Республикасында кімнің кім екені - 2011. 2 томдық анықтамалық. Алматы, 2011 ІSВN 978-601-278-473-2
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Alfarid Nizamuly Ilyaletdinov 16 1 1929 zhyly tugan Қyzylorda oblysy Besaryk stanciyasy biologiya gylymdarynyn doktory 1966 professor 1968 akademigi 1983 Қazak KSR inin enbek sinirgen gylymi kajratkeri 1971 Mәskeu memlekettik universitetiin 1951 zhәne onyn aspiranturasyn 1954 bitirgen Қazakstan gylymdar akademiyasynyn Topyraktanu gylymi zerteu institutynda kishi aga gylymi kyzmetker 1954 57 al 1957 zhyldan Mikrobiologiya zhәne virusologiya gylymi zerteulik institutynda gylymi kyzmetker laboratoriya mengerushisi osy institut direktorynyn gylymi zhonindegi orynbasary 1960 61 direktory 1966 95 sonymen katar Ғylymdar akademiyasynyn biologiya gylymdary bolimshesinin akademigi hatshysy 1976 zhәne Ғylymdar akademiyasynyn Toralkasynyn mүshesi 1985 90 boldy Mineraldy kosylystardyn biologiyalyk zholmen mobilizaciyalanuy degen takyrypta doktorlyk dissertaciya korgady Onyn negizgi gylymi enbekteri tabigattagy organikalyk zhәne mineraldyk zattardyn ajnalymyndagy mikroorganizmderdin rolin zertteuge zhәne olardy mal azygyn ondirude koldanuga arnalgan Ol onerkәsiptin lastangan sularyn auyr metaldar ionynan cianidterden zhәne organikalyk zattarmen lastanulardan tazartu үshin mikroorganizmderdi pajdalanu zhoninde irgeli gylymi zertteuler zhүrgizip buryn gylymda anyktalmagan fakultativti anaerobty bakteriyalardy tapty Ol kop zhylgy zhүrgizilgen gylymi zertteulerdin nәtizhesinde shyryndy mal azygy sүrlemnin kunarlylygyn arttyru maksatynda kurgak bakteriyalyk ashytkylardy fiziologiyalyk maksattagy bentobak probiotikterdi tauyp olardy ondiriske engizuge tikelej basshylyk etti Ilyaletdinov Alfarid Nizamulynyn zhetekshiligimen auyl sharuashylygy maldarynyn tolderinde zhәne kus balapandarynda kezdesetin kolibakterioz auruyn emdeu үshin sүt zhәne propion kyshkyly bakteriyalarynan dayarlangan lakotovit preparatyn veterinariyalyk tәzhiribege engizu zholga kojyldy Ilyaletdinov Alfarid Nizamuly 193 gylymi zerteulik enbektin avtory 20 avtorlyk kuәligi bar ordenimen 1981 marapattalgan DerekkozderҚazakstan Respublikasynda kimnin kim ekeni 2011 2 tomdyk anyktamalyk Almaty 2011 ISVN 978 601 278 473 2 Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 IV tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet