Иван Поддубный

Иван Максимович Поддубный (26 қыркүйек (8 қазан), , Полтавалық губерния, Золотонош уезі Богодуховка ауылында 1871 жылы, Ресей империясы - 8 тамыз 1949, Ейск, КСРО) - ресей және кеңес кәсіби күресші мен балуан, запорож казактардың руынанан.

Өмірбаяны

Иван Поддубный 1871 жылы Полтавалық губерния, Золотонош уезі, Богодуховка ауылында (қазіргі Украина, Черкасск облысы, Чернобаев ауданы) ата-бабадан келе жатқан зопорож казакы Максим Иванұлы Поддубныйдың жанұясында туған. Бүкіл руы күшпен даңққа бөлінеді. Иван осыған қоса ата-бабаларынан ұзын бойды, ерекше күш пен шыдамдылықты, ал жақсы ән айтатын - ана жағынан, жақсы музыкалық қабілетті мұра етті. Бала кезінде ол әр жексенбі және той күндері ол шіркеу хорында ән салатын.

Иван бала кезінен қиын шаруа жұмысына әдеттенген және 12 жасынан ол батырақ болған. Әкесі Максим Иванұлы өзі батыр тұлғалы және геркулес күшті болған. Көп жылдан кейін Поддубный одан күштірек болған жалғыз ғана адам - тек әкесі екенін айтады.

1893 - 1896 жылдары ол Севастопаль мен Феодосияда порт жүк тиеушісі боп жұмыс істеді, 1896-1897 жылдары ол «Ливас» фирмасында помещик иелігін меңгеруші боп жұмыс істеді.

1896 жылы Бескаравайныйдың Феодосия циркінде Иван Поддубный сол заманның кезінде өте танымал және атақты балуандарды жеңді - Лурихті, Бородановті, Разумовті, итальяндық Паппині. Сол кезден оның балуан мансапы басталған.

1897 жылдан цирк ареналарында балуан-гірші және күресші сияқты шыққан (орыс күресінен бастады, сосын классикалық (француз) күреске көшті). 14 елдің 50 қалаларына барып, әлденеше рет Ресей қалаларына және шетелге гастрольдармен шыққан,.

32 жасында Парижде француз күресі бойынша чемпионатта оған медициналық карта жасады: бойы 184 см, салмағы 118 кг, бицепс 46 см, кеудесі 134 см, жамбасы 70 см, мойыны 50 см.

Жеке айқастарда жеңілсе де, бірақ 40 жыл бойы күреспен айналасқанда бірде бір сайыста немесе жарыста жеңілген жоқ. Әлденеше рет классикалық күресте кәнігілердің арасында, ең беделдісін қоса - Парижде (1905-1908) «әлем чемпионатын» жеңген.

Поддубныйдың ең танымал жарыстарының бірі француз күресшісі Рауль ле Бушемен жарысы болған. Олардың алғашқы жарысы француздың жеңуімен аяқталды,өйткені ле Буше Поддубныйдың ұстап алуынан шығып кетуінен арам жолды іске асырып, өзі маймен былғанып, уақытты соза алды, нәтижесінде төрешілер де Бушеге «кәсіпқой әдістерден шебер және тиімді шығып кету» үшін жеңісті берді. Төрешілердің шешімі жұртты ашуландырды, ал Поддубный әділетсіз төрешілікке қатты таң қалды, сондықтан ол кәсіби күрестен кету туралы ойлады. Алайда, достары мен әріптестерінің қолдауы Поддубныйды ойынан қайтуына әсер етті және ол Петербургте ле Бушемен қайтадан күресті, ысқырған дыбыс және жұрттың айғайы шыққан кезде, төрешілер француз күресшісін аямағанша және Поддубныйға жеңісті бермегенше, французды жиырма минуттай тізе-шынттақты қалыпта ұстауға мәжбүр етті. Және де ле Буше жеңіліс тапқанына қатты ызаланды.

Иван Поддубный туралы көптеген аңыздар айтылды, олардың бірі күресшілер арасында айтылған. 1905 жылы Парижде, орыс-жапон соғысының аяқталуынан кейін, Поддубный Францияда сол кездегі қол жұмсайтын ұрыс жапон шеберімен дауласты. Жапон төбелесуге ұсынды, Поддубный оның ұсынысына келісті. Поддубныйдың жапон қарсыласы аудармашы арқылы хабар берді, оның мемлекеті Ресейді жеңгеніне арнайы ол оны тірі қалдырады, осыдан кейін айқас басталды. Жапонның айқас техникасы жоғары деңгейде болды, сондықтан ол қиынсыздықсыз Поддубныйдың барлық шабуылдарынан қорғана алды, Поддубный тек күрес тәсілдеріне және аса мол күшіне сүйене алды. Алайда, орыс күресшіне ол үшін ерекше қарсыласын жеңуге ештеңе көмектесе алмайды деп көрінгенде, әдетте болмайтын оқиға болды - жапон кезекті ұстап алудан қорғана алды, бірақ Поддубныйға оның кимоносын ұстап алуға қолы жетті. Осыдан кейін Поддубный жапонды ұстап алып және оған тізе арқылы сан сүйекті сындырды. Солай бола тұрса да, осы оқиғаны дәлелдейтін ешқандай құжаттар жоқ, бірақ осы оқиға жайлы Александр Смирновтың «Трагедия Силача. Иван Поддубный» деректі фильмінде талқыланды (фильм 2005 жылы «Ресей» арнасында көрсетілген).

1915 жылы Екатеринославта мамырдың басында («Озерка» ескі циркінің ғимаратында) Поддубный Александр Гаркавенко («қара маска») чемпионын жеңді, ал екі күннен кейін - тағы бір чемпионды, Иван Заикинді жеңді.

Азамат соғысы жылдары Житомирдің және Керчидің цирктерінде жұмыс істеді. 1919 жылы Бердянсктегі махнов әскерінен ең күшті күресшіні жеңді. 1920 жылы Одесса Төтенше Комитеті оны тұтқынға алды және ол өлім жазасына келіскен, бірақ тез арада босатылды.

1923-1924 жылдары Мемлекеттік циркте жұмыс істеді, сосын 3 жылдай Германияда және АҚШ-та гастрольдарда болды.

23 ақпанда 1926 жылы ол туралы әлемнің бүкіл телеграфтары алыпқашпа сөз таратқан:

 «На днях Иван Поддубный победил в Нью-Йорке лучших борцов нового света, завоевав звание „чемпиона Америки“» Қазақшаға аудармасы «Жуықта Иван Поддубный Нью-Йоркта жаңа әлемнің ең мықты күресшілерді жеңді, сонымен қатар „Американың чемпионы“ атағына ие болды » 

Кәсіпқойлардың арасында алты дүркін чемпионы халықты тек өзінің ерекше күшімен және шеберлігімен емес, осыған қоса спорттық өмір ұзақтығымен таң қалдырды, өйткені оның жасы 1926 жылы 55 болды!

Архангельскте 1927 жылы атақты вологод күресшісін Михаил Куликовті жеңді.

1939 жылы қарашада Кремльде оның аса көрнекті еңбектері үшін «кеңес спортты даму ісінде» оған Қызыл Ту Еңбегінін орденін берді және ол КСРО-ның еңбегі сіңген әртіс атағына ие болды.

Соғыс жылдары немістер басып алған территорияда Ейск қаласында тұрды. Германияға баруға және неміс спортсмендерін дайындауға бас тартты. Осыған Иван Поддубный айтты:

 «Я — русский борец. Им и останусь» Қазақшаға аудармасы «Мен - орыс батырымын. Ол боп қаламын».