Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Шұбар батбат кесіртке (лат. Phrynocephalus versicolor) - ешкіемерлер тұқымдасына жататын жұмырбас кесірткелер туысының бір түрі. Алакөл және Іле ойпаттарында тіршілік ететін, таралу аймағы шағын түр.
| Шұбар батбат кесіртке | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Phrynocephalus versicolor (, 1876) | ||||||||||||||||||
 |
Дене тұрқы 5,5 см-дей. Екі езуінде ұсақ шашақты, үлкен терілі қатпары болады. Қауіп төнгенде ол аузын қатты ашып, езуіндегі терілі қатпарын жазады, оған қан көп келетіңдіктен қызыл түске боятады да, жауына айбат шегеді. Сондықтан оны кейде "құлақты кесіртке" деп те атайды. Қауіп төнгенде жата қалып, екі бүйіріне кезек-кезек ырғалып, құмға сіңіп кететіндіктен "бат-бат" деп аталады. Қорегін көктемде күндіз, ал жаз айларында таңертең және кешке аулайды. Зиянды жәндіктермен қоректеніп, табиғатқа пайда келтіреді. Сәуір айының соңында ұрғашысы ұзындығы 1,1-2,3 см 2-6 жұмыртқа салады. Мамырда олардан үлкендігі 2,2-3,0 см кішкентай жұмырбас кесірткелер шығып, 9 айдан кейін жетіледі. Шұбар бат-бат біздің республикамызда өте сирек кездеседі.
Санының азаюына негізгі себептер - су деңгейінің тұрақсыздығы, сексеуіл дайындау және өрт. Қолдан өсірілмеген. Түрдің Іле ойпатындағы таралу аймағының батыс бөлігі жоспарланып отырған Орта-Іле қорығына енеді. Таралуын егжей-тегіжейлі анықтап, биологиясын зерттеуді жалғастыру қажет.
Дереккөздер
- Жетісу энциклопедия. - Алматы: «Арыс» баспасы, 2004 жыл. — 712 бет + 48 бет түрлі түсті суретті жапсырма. ISBN 9965-17-134-3
| Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Phrynocephalus versicolor |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shubar batbat kesirtke lat Phrynocephalus versicolor eshkiemerler tukymdasyna zhatatyn zhumyrbas kesirtkeler tuysynyn bir tүri Alakol zhәne Ile ojpattarynda tirshilik etetin taralu ajmagy shagyn tүr Shubar batbat kesirtkeDүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby Bauyrymen zhorgalaushylarSaby ҚabyrshaktylarKishi saby KesirtkelerTukymdasy AgamalylarTegi Zhumyrbas kesirtkelerTүri P versicolorKishi tүri P v hispidus P v doriai P v kulagini P v paraskiwi P v versicolorPhrynocephalus versicolor 1876 Dene turky 5 5 sm dej Eki ezuinde usak shashakty үlken terili katpary bolady Қauip tongende ol auzyn katty ashyp ezuindegi terili katparyn zhazady ogan kan kop keletindikten kyzyl tүske boyatady da zhauyna ajbat shegedi Sondyktan ony kejde kulakty kesirtke dep te atajdy Қauip tongende zhata kalyp eki bүjirine kezek kezek yrgalyp kumga sinip ketetindikten bat bat dep atalady Қoregin koktemde kүndiz al zhaz ajlarynda tanerten zhәne keshke aulajdy Ziyandy zhәndiktermen korektenip tabigatka pajda keltiredi Sәuir ajynyn sonynda urgashysy uzyndygy 1 1 2 3 sm 2 6 zhumyrtka salady Mamyrda olardan үlkendigi 2 2 3 0 sm kishkentaj zhumyrbas kesirtkeler shygyp 9 ajdan kejin zhetiledi Shubar bat bat bizdin respublikamyzda ote sirek kezdesedi Sanynyn azayuyna negizgi sebepter su dengejinin turaksyzdygy sekseuil dajyndau zhәne ort Қoldan osirilmegen Tүrdin Ile ojpatyndagy taralu ajmagynyn batys boligi zhosparlanyp otyrgan Orta Ile korygyna enedi Taraluyn egzhej tegizhejli anyktap biologiyasyn zertteudi zhalgastyru kazhet DerekkozderZhetisu enciklopediya Almaty Arys baspasy 2004 zhyl 712 bet 48 bet tүrli tүsti suretti zhapsyrma ISBN 9965 17 134 3 Ortakkorda bugan katysty media sanaty bar Phrynocephalus versicolor