Жиым

Жиым (Массив; array) — барлығы бір тектес элементтерден құралып, бір атпен ғана аталып реттелген мәліметтер жиымы. Жиымның аты мен элементтерінің индексін көрсету олардың кез келген накты элементін тауып алып, пайдалануға мүмкіндік береді.

Ақпарат массивінің құрылымы немесе жай массив, элементтердің жиынтығынан (мәндерден немесе айнымалылардан) тұратын деректер құрылымы болып табылады, олардың әрқайсысы массивтің ең болмағанда бір индексімен немесе кілтпен сәйкестендіріледі. Массив әрбір элементтің жағдайы математикалық формула бойынша оның индекстік кортежінен есептелуі мүмкін. Деректер құрылымының қарапайым түрі бір өлшемді массив деп аталатын сызықтық массив болып табылады.

Мысалы, 0-ден 9-ға дейінгі көрсеткіштермен 10 (4 байт) бүтін сандар, 2000, 2004, 2008, ..., 2036 жад адрестерінде 10 сөз түрінде сақталуы мүмкін, осылайша элемент i индексінде 2000 + ( i × 4) мекен-жайы бар.

Массивтер және олардың программалаудағы тарихы туралы мәліметтер:

Массив туралы ақпарат:

Массив – индекс немесе индекстер арқылы анықталған мәндер жиынын (массив элементтері) сақтауға арналған деректер құрылымы. Массив элементтері нақты диапазонға жататын бүтін сандар немесе индекстер болуы мүмкін.

Жиым өлшемі массив ішіндегі элементке қатынасу үшін пайдаланылатын индекстер санын анықтайды. Қолданылатын индекстер санына байланысты массивтер бір өлшемді, екі өлшемді, үш өлшемді және т.б.

Жиымның пішіні немесе құрылымы өлшемдер саны және әрбір өлшем бойынша массивтің өлшемі (көлемі) туралы ақпаратты береді.

Массивтердің тарихы:

Массив ұғымының ұзақ тарихы бар және ол математика мен информатиканың әртүрлі салаларында қолданылады.

Ерте компьютерлерде және Fortran сияқты бағдарламалау тілдерінде массивтер деректерді ұйымдастыру үшін қолданылатын алғашқы деректер құрылымдарының бірі болды. Олар үлкен көлемдегі ақпаратты сақтау және өңдеудің ыңғайлы әдісін қамтамасыз етті.

Уақыт өте келе массивтердің әртүрлі типтері пайда болды, соның ішінде статикалық және динамикалық массивтер. Статикалық массивтердің бекітілген өлшемі бар, ол массив жасалған кезде анықталады. Динамикалық массивтер бағдарламаның орындалу барысында өз өлшемін өзгерте алады.

Бағдарламалау тілдерінің дамуымен массивтермен жұмыс істеуге арналған әртүрлі құралдар мен кітапханалар пайда болды, оларды ыңғайлы және күшті етеді.

Қазіргі бағдарламалау тілдерінде массивтер деректерді сақтау және өңдеу үшін барлық жерде қолданылады. Олар элементтер жиынын басқарудың тиімді жолын қамтамасыз етеді және элементтерге индекс бойынша жылдам қол жеткізуге мүмкіндік береді.

Классикалық бір өлшемді массивтерден басқа бүгінгі таңда деректермен жұмыс істеу мүмкіндіктерін кеңейтетін тізімдер, ассоциативті массивтер және көп өлшемді массивтер сияқты деректер құрылымдарының алуан түрі бар.

Заманауи бағдарламалау тілдері массивтермен жұмыс істеуге арналған функциялар мен әдістердің бай жиынтығын ұсынады, бұл оларды бағдарламаларды жасаудың қуатты құралына айналдырады.

Жалпы алғанда, массивтердің бай тарихы бар және деректерді сақтау және өңдеу үшін қолданылатын бағдарламалаудағы негізгі деректер құрылымдарының бірі болып қала береді.

Дереккөздер

1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Информатика және компьютерлік техника / Жалпы редакциясын басқарған түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов. – Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002 жыл. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5