Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Жапырақ жемірі немесе жапырақ жегісі (ағылш. Chrysomelіdae) — қатты қанаттылар отрядына жататын қоңыздардың бір тұқымдасы. Жер шарында кең тараған, 40 мыңдай түрі белгілі. Қазақстанда 1000-ға жуық түрі бар. Жапырақ жемірі — орман, бақ, көкөніс шаруашылықтарының зиянкестері. Кейбір түрлері арамшөптерді жоюда биологиялық күрес шараларын жүргізу үшін қолданылады.
| Жапырақ жемірі | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 , Lilioceris lilii | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Subfamilies | ||||||||||||||
| See text. |
Биологиялық сипаттамасы
Бұл қоңыздардың тұрқы шағын (олардың көпшілігі 1 см аспайтын), денелері әр қилы және бояуы да алуан түрлі. Мұртты қоңыздарға қарағанда мұрттары кішірек, және жапырақ жегілер ешқашан да оны арқаларына аспайды. Есесіне құрсақ астына жасырады. Қауіп төнген сәтте олар аяқтарын серпіп жерге қарай құлдилайды, ал олардың кейбіреулері жаудан бой тасалау үшін улы гемолинфа бөледі.
Осы үлкен тұқымдас өкілдерінің арасында ауылшаруашылық өсімдіктеріне зардап тигізетіндері де аз емес. Олардың ішіндегі ең танымалы - Колорад қоңызы (Leptinotarsa decemlineata). Колорад қоңызының аналығы бір жазда 700 жұмыртқа басады.Оның екінші лектегі ұрпағы бір тонна ботташық сабағын жоюға қабілетті деп саналады. Оның әлемге жайылуына Солтүстік Америкадан ағылып жататын ботташықтар себеп болған. Ересек колорад қоңыздары мен дернәсілдері ботташық сабақтарының жапырақтарын құнығып жейтіні соншалық, зақымданған өсімдік түйнек салмайды, ақыры аяғында бұл өнімнің толықтай шығынға ұшырауына әкеліп соғады. Колорад қоғызының ғаламшардағы жеңімпаз шеруінің сатылары жақсы зерделенген. Оның Отаны - Солтүстік Американың батыс аудандары, мұнда олар бастапқыда құрамына ботташықтар кіретін алқа тұқымдастардың жабайы түрлерімен қоректенген. 1856 жылы сырт көркімен ерекшелене қоймайтын қоңыз ботташықтан "ауыз тиіп" көрді. Мұның арты Колорадо штатындағы (осыдан оның аты келіп шығады) шаруа егіндіктерінің жайрап қалуына соқтырды. Кейіннен ол АҚШ-тың барлық аймағына таралды.
Ойран шөпті тағы да бір танымал тұқымдас өкілі. Тегі жағынан ол да Солтүстік Америкадан, ал 1978 жылы бұл қоңыздардың бөлігі Ставрополь өлкесіндегі тәжірбие үлескісінде жаңа жерден арнайы әкелінген ойран шөппен күрес үшін шығарылды. Бес жыл ішінде жапырақ жегісі міндетін ойдағыдай атқарды және айналағада тарала бастады.
Классификация
Тұқымдаста келесі тұқым тармақтары бар:
- Synetinae
- Donaciinae
- Criocerinae
- Clytrinae
- Cryptocephalinae
- Eumolpinae
- Chrysomelinae
- Galerucinae
- Alticinae
- Cassidinae
- Hispinae
- Lamprosomatinae
Сыртқы сілтемелер
![image]()
Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Жапырақ жегілер- Листоеды (Chrysomelidae)
- Список подсемейств европейских листоедов на сайте
- Фотогрфии жуков листоедов on the / Featured Creatures Web site
Дереккөздер
- “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhapyrak zhemiri nemese zhapyrak zhegisi agylsh Chrysomelidae katty kanattylar otryadyna zhatatyn konyzdardyn bir tukymdasy Zher sharynda ken taragan 40 myndaj tүri belgili Қazakstanda 1000 ga zhuyk tүri bar Zhapyrak zhemiri orman bak kokonis sharuashylyktarynyn ziyankesteri Kejbir tүrleri aramshopterdi zhoyuda biologiyalyk kүres sharalaryn zhүrgizu үshin koldanylady Zhapyrak zhemiri Lilioceris liliiDүniesi ZhanuarlarZhamagaty BuynayaktylarTaby ZhәndikterSaby Қatty kanattylarKishi saby Ұly tukymdasy Tukymdasy Chrysomelidae 1802 SubfamiliesSee text Biologiyalyk sipattamasyBul konyzdardyn turky shagyn olardyn kopshiligi 1 sm aspajtyn deneleri әr kily zhәne boyauy da aluan tүrli Murtty konyzdarga karaganda murttary kishirek zhәne zhapyrak zhegiler eshkashan da ony arkalaryna aspajdy Esesine kursak astyna zhasyrady Қauip tongen sәtte olar ayaktaryn serpip zherge karaj kuldilajdy al olardyn kejbireuleri zhaudan boj tasalau үshin uly gemolinfa boledi Osy үlken tukymdas okilderinin arasynda auylsharuashylyk osimdikterine zardap tigizetinderi de az emes Olardyn ishindegi en tanymaly Kolorad konyzy Leptinotarsa decemlineata Kolorad konyzynyn analygy bir zhazda 700 zhumyrtka basady Onyn ekinshi lektegi urpagy bir tonna bottashyk sabagyn zhoyuga kabiletti dep sanalady Onyn әlemge zhajyluyna Soltүstik Amerikadan agylyp zhatatyn bottashyktar sebep bolgan Eresek kolorad konyzdary men dernәsilderi bottashyk sabaktarynyn zhapyraktaryn kunygyp zhejtini sonshalyk zakymdangan osimdik tүjnek salmajdy akyry ayagynda bul onimnin tolyktaj shygynga ushyrauyna әkelip sogady Kolorad kogyzynyn galamshardagy zhenimpaz sheruinin satylary zhaksy zerdelengen Onyn Otany Soltүstik Amerikanyn batys audandary munda olar bastapkyda kuramyna bottashyktar kiretin alka tukymdastardyn zhabajy tүrlerimen korektengen 1856 zhyly syrt korkimen erekshelene kojmajtyn konyz bottashyktan auyz tiip kordi Munyn arty Kolorado shtatyndagy osydan onyn aty kelip shygady sharua egindikterinin zhajrap kaluyna soktyrdy Kejinnen ol AҚSh tyn barlyk ajmagyna taraldy Ojran shopti tagy da bir tanymal tukymdas okili Tegi zhagynan ol da Soltүstik Amerikadan al 1978 zhyly bul konyzdardyn boligi Stavropol olkesindegi tәzhirbie үleskisinde zhana zherden arnajy әkelingen ojran shoppen kүres үshin shygaryldy Bes zhyl ishinde zhapyrak zhegisi mindetin ojdagydaj atkardy zhәne ajnalagada tarala bastady KlassifikaciyaTukymdasta kelesi tukym tarmaktary bar Synetinae Donaciinae Criocerinae Clytrinae Cryptocephalinae Eumolpinae Chrysomelinae Galerucinae Alticinae Cassidinae Hispinae LamprosomatinaeSyrtky siltemelerOrtakkorda bugan katysty mediafajldar bar Zhapyrak zhegiler Listoedy Chrysomelidae Spisok podsemejstv evropejskih listoedov na sajte Fotogrfii zhukov listoedov on the Featured Creatures Web siteDerekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet