Сурет арқылы жазу
Ежелгі адамдар үңгірлерге, жартастарға, тастарға, кейіннен құмыраларға әр түрлі суреттер салды. Суреттерді оюлап, кестелеуді білді. Ру-тайпалық қатынастардың дамуы барысында тайпалар кең аймақтарды мекенднді. Енді алыстағы туыстарына хабар беру, жағдайды жеткізу қажеттілігі туды.Соның барысында жазу пайда болды. Жазудың ең алғашқы түрі, арқылы айтпақ болған ойды бейнелеу. Мысалы, өз көргендерін, ойында сақталған кейбір оқиғаларды сурет арқылы бейнелеуге болатынын байқады. Сөйтіп сурет арқылы жазу пайда болды. Олар тау деп жазу үшін таудың, орман деп жазу үшін орманның суретін салды. Орманға бардым деп жазу үшін, орманға бара жатқан адамдардың суретін жасаған. бұндай сурет жазудың көптеген түрін кездестірген.
Таңбалардың пайда болуы
Сурет арқылы жазу өте күрделі болды. Ол, ең алдымен, сурет сала білуді талап етті. Ал кез келген адамның қолынан сурет сала білу келе бермейтін еді. Оның үстіне, суретарқылы жазу көп уақыт алды. Сондықтан енді әрбір нәрсенің ерекшелігін көрсететін арқылы бейнелеп жаза бастады. Сурет арқылы жазумен салыстырғанда жазудың жаңа, жетілдірілген түрі. Бірақ бұлда шеберлікті қажет етті.
Әріптер мен алфавит
Суреттер, шартты сызықтар мен таңбалардың әрқайсысы бір сөзді білдірді. Жаңбыр деп жпзу үшін аспанды білдіретін жұлдыз бен суды біріктіре, қосып жазды. Әрбір заттар, өсімдіктер мен жануарларды таңбалар арқылы бейнеледі. Сондықтан таңбалар саны өте көп болып кетті. Сондықтан жазуды қарапайымдау ету жолдары мен тәсілдері іздестірілді. Таңбалармен жаза жүріп, кейбір адамдар ол таңбалардың дыбыстық мәнң бар екенін байқады. Мысалы су таңбасы енді с әріпіне айналды, ал тау таңбасы т әріпін берді.Осылайша әріптер пайда бола бастады.Әріптер жазуды жеңілдетті, әрі тезірек жазуға мүмкіндік берді. Енді оларды жүйеге келтіріп, дыбыстық ерекшеліктеріне қарай реттеді.Сөйтіп , әріптердің алфавиттік жүйесі -әліпби пайда болды.
Алғашқы жазу құралдары
Адамдар алғаш тасқа жазды. Бірақ тастағы жазу жақсы сақталғанымен, оған қашап жазу қиындау еді. Әрі алып жүру де ауырлық ететін. Кейбір саз балшықты аймақтарда балшыққа жазу да болды. Ол үшін балшықтан тақтайша жасап, таяқамен батыра отырып жазатын. Мысқа ойығқырап та жазған. Кең таралған жазу материялы тері болды. Әсіресе, бұзаудың терісін өңдеп, үстіне қалам сияқты қысқа шыбықпен бояуды пайдалана отырып жазды. Кейінірек жазу үшін арнайы қара және көк түсті сия жасау пайда болды. Әр түрлі маталарға кестелеп жазу да болған. Қағазды алғаш ойлап тапқан қытайлықтар еді. Қағаз кейіннен кең таралған негізгі жазу материялына айналды.
Дереккөздер
- Жалпы білім беретін мектептің 5-сыныбына арналған Ежелгі дүние жүзі тарихы оқулығы, Алматы Атамұра2005 жыл
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Suret arkyly zhazuEzhelgi adamdar үngirlerge zhartastarga tastarga kejinnen kumyralarga әr tүrli suretter saldy Suretterdi oyulap kesteleudi bildi Ru tajpalyk katynastardyn damuy barysynda tajpalar ken ajmaktardy mekendndi Endi alystagy tuystaryna habar beru zhagdajdy zhetkizu kazhettiligi tudy Sonyn barysynda zhazu pajda boldy Zhazudyn en algashky tүri arkyly ajtpak bolgan ojdy bejneleu Mysaly oz korgenderin ojynda saktalgan kejbir okigalardy suret arkyly bejneleuge bolatynyn bajkady Sojtip suret arkyly zhazu pajda boldy Olar tau dep zhazu үshin taudyn orman dep zhazu үshin ormannyn suretin saldy Ormanga bardym dep zhazu үshin ormanga bara zhatkan adamdardyn suretin zhasagan bundaj suret zhazudyn koptegen tүrin kezdestirgen Tanbalardyn pajda boluySuret arkyly zhazu ote kүrdeli boldy Ol en aldymen suret sala biludi talap etti Al kez kelgen adamnyn kolynan suret sala bilu kele bermejtin edi Onyn үstine suretarkyly zhazu kop uakyt aldy Sondyktan endi әrbir nәrsenin ereksheligin korsetetin arkyly bejnelep zhaza bastady Suret arkyly zhazumen salystyrganda zhazudyn zhana zhetildirilgen tүri Birak bulda sheberlikti kazhet etti Әripter men alfavitSuretter shartty syzyktar men tanbalardyn әrkajsysy bir sozdi bildirdi Zhanbyr dep zhpzu үshin aspandy bildiretin zhuldyz ben sudy biriktire kosyp zhazdy Әrbir zattar osimdikter men zhanuarlardy tanbalar arkyly bejneledi Sondyktan tanbalar sany ote kop bolyp ketti Sondyktan zhazudy karapajymdau etu zholdary men tәsilderi izdestirildi Tanbalarmen zhaza zhүrip kejbir adamdar ol tanbalardyn dybystyk mәnn bar ekenin bajkady Mysaly su tanbasy endi s әripine ajnaldy al tau tanbasy t әripin berdi Osylajsha әripter pajda bola bastady Әripter zhazudy zhenildetti әri tezirek zhazuga mүmkindik berdi Endi olardy zhүjege keltirip dybystyk erekshelikterine karaj rettedi Sojtip әripterdin alfavittik zhүjesi әlipbi pajda boldy Algashky zhazu kuraldaryAdamdar algash taska zhazdy Birak tastagy zhazu zhaksy saktalganymen ogan kashap zhazu kiyndau edi Әri alyp zhүru de auyrlyk etetin Kejbir saz balshykty ajmaktarda balshykka zhazu da boldy Ol үshin balshyktan taktajsha zhasap tayakamen batyra otyryp zhazatyn Myska ojygkyrap ta zhazgan Ken taralgan zhazu materiyaly teri boldy Әsirese buzaudyn terisin ondep үstine kalam siyakty kyska shybykpen boyaudy pajdalana otyryp zhazdy Kejinirek zhazu үshin arnajy kara zhәne kok tүsti siya zhasau pajda boldy Әr tүrli matalarga kestelep zhazu da bolgan Қagazdy algash ojlap tapkan kytajlyktar edi Қagaz kejinnen ken taralgan negizgi zhazu materiyalyna ajnaldy DerekkozderZhalpy bilim beretin mekteptin 5 synybyna arnalgan Ezhelgi dүnie zhүzi tarihy okulygy Almaty Atamura2005 zhyl Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet