Дұға

«ДҰҒА», Өмірде ойға түсіп кем-кетігің...» - бойынша берілді. М. Ю. Лермонтовтың «Молитва» атты өлеңінің 1897 жылы Абай туындатқан аудармасы. Шығарма орыс ақынында да, қазақ ақынында да 12 жол. Лермонтов «Молитва» атты өлеңінде адамның көңлі сергектеніп, жадыраған сәтті шебер бейнелеген. Және осындай сәтті адамның мұңайып, қиналған шағына қарама-қарсы қойып, содан құтылған, көңілден сенімсіздік кетіп, жеңілденген, жаны жай тапқан кездегі сезімін келісті шеңдестіру тәсілімен көрсеткен. Сонымен қатар дұға оқығандағы сөздің орасан зор қуат-күші, оның есем әуезділігі адам жанына жағымды әсер ететіні де өлеңде айрықша аталады. Абай өлеңді орысшадан шебер тәржімелей отырып, бірден «осы өлең - оқитұғын дұғам менің» деп тура айтатыны назар аударарлық. Лермонтов бір дұғаны жатқа қайталап айта беремін, соның сөзінде зор қуат бар дейді. Лермонтов көңілден «сенімсіздік» арылады десе, Абай «кек кемігендей», «жүректің басынан у төгілденгей» болады дейді. Абай осы өлеңіңде өз көңлінің күйін айқын елестете білген. Оның бұл өлеңді «Өмірден тепкі жесем жазығым жоқ» деп, екінші рет тағы тәржімелегені тегін болмаса керек. Туынды 11 буынды қара өлең ұйқасы өрнегімен кестеленген. Алғашқы рет 1909 жылы Санкт-Петербургте жарық керген «Қазақ ақыны Ибраһим Құнанбайұғылының өлеңі» атты жинақта жарияланған. Өлең басылымдарында аздаған текстологиялық өзгерістер кездеседі. 1945 жылғы басылымда 3-шумақ:

«Жаныңның ауыр жүгі жеңілгендей
Көңілден көрінген кек кемігендей.
Болады жылауға да, күлуге де
Жүректің басынан у төгілгендей...» -

делінсе, кейінгі басылымдарда бұл шумақ Мүрсейіт қолжазбалары мен 1909 жылғы жинақ негізіңде:

«Жаныңның ауыр жүгі жеңілгендей
Көңілден кернеген кек кемігендей.
Болады жылауға да, сенуге де
Жүректің басынан у төгілгендей»

болып түзетілген.

Дереккөздер

1. Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9