Гидрогенератор

Гидрогенератор(гидро... және генератор) – гидравликалық турбинаның көмегімен айналатын синхронды генератор. Гидрогенератордың қуаты бірнеше ондаған МВт-тан бірнеше жүздеген МВт-қа дейін болады. Гидрогенератор (грек, һуdor - су, gеnеrator — өндіруші) — гидротурбина көмегімен айналдырылатын электр генераторы. Ол роторы гидротурбинаның жүмыс доңғалағы білігімен жалғасты- рылған синхронды генератор түрінде жасалады. Гидрогенератордың қүрьшысы, ротор осінің орналасу қалпына және турбинаның айналу жиілігі мен қуатына байланысты анықталады.

Гидрогенератор шағын қуатты (50 Мвт-қа дейін), орташа қуатты (50 Мвт- тан 150 Мвт-қа дейін), жоғары қуатты гидрогенератор (150 Мвт-тан жоғары) болып, ал айналу жиілігіне қарай баяу айналатын гидрогенератор (100 айн./мин-қа дейін), шапшаң айналатын гидрогенератор (100 айн./мин-тан жоғары) болып ажыратылады. Әдетте, жоғары қуатты баяу айналысты гидрогенератордың айналу осі тік (капсулды гидроагрегаттардан басқасы), ал шөмішті гидротурбиналы шапшаң айналатын гидроагрегаттардың айналу осі колденең орналасады. Өзендердің топологиялық және геологиялық ерекшеліктеріне байланысты шапшаң айналатын генераторлардьщ айналу осі көбіне тік орналасқан.

Гидрогенераторды қоздыру онымен бір білікке орнатылған қосымша түрақты ток генераторының көмегімен жүзеге асырылады. Аса ірі гидрогенератордың қосымша генераторының өзін қоздыру үшін, одан басқа тағы бір қоздыру көзі (генератор) пайдаланылады. Кейде бүл мақсат үшін түзеткіші бар синхронды генераторлар қолданылады. Соңғы уақытта аса қуатты гидрогенераторда иондық қоздыру жүйесі қолданыла бастады.

Дереккөздер

1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – Алматы, «Мектеп» баспасы, 2002 жыл.