Бүркеме

Бүркеме , (Маскировка; франц. masguer — еленбейтін, көрінбейтін ету) — әскерлердің орналасқан жері, саны, құрамы, қимылы мен мақсаты туралы мәліметтерді жаудан жасыру үшін және құпия объектілерді байқатпау мақсатында қолданылатын әскери әдіс-тәсілдің бір түрі. Бүркемеге мынандай шаралар жатады: бар объектілерді жасырып, жалған объектілер құру, олардың неге арналғандығын білдірмеу үшін сыртқы белгілерін өзгерту, жаудың техникалық барлауына арнаулы кедергілер жасау, жердің табиғи-бүркемелік жағдайын пайдалану, басқару пункттерін, ракеталық бөлімдер мен артиллериялық позицияларын - ауыстырып отыру, жер ыңғайына сай киім-кешек кию, бояу мен өсімдіктерді (жасыл шөп, ағаш бұтақтары) пайдалану. Бүркеме әскери іс-қимылдың ұрымталдық сипатын арттырады, жауға күтпеген тұстан соққы беруге жағдай жасайды, құпия объектілердің өміршеңділігін сақтауға мүмкіндік береді. Бүркеменің стратегиялық, шұғыл шаралық, тактикалық түрлері болады. Стратегиялық Бүркеме жоғарғы бас қолбасшының бұйрығымен жүзеге асырылып, стратегиялық операциялар мен науқанды шараларға дайындық құпиясын сақтау және қарсыластарға әскердің шын мақсатын сездірмеу үшін жасалынады. Шұғыл шаралық Бүркеме майдан (армия) қолбасшысының шешімімен жүргізіледі және операцияларға әзірлік құпиясын сақтауға бағытталады. Тактикалық Бүркеме бірлестіктердің, бөлімдер мен бөлімшелердің ұрысқа дайындығын немесе құпия объектілердің орнын жасыру үшін жүргізіледі. Бүркеме ерте заманнан келе жатқан соғыс тәсілі. Әсіресе, 2-дүниежүзілік соғыс кезінде кеңінен қолданылды. Соғыстан кейін әскери барлауға арналып көптеген аспаптар шыққаннан кейін, Бүркеменің маңызы бұрынғыдан да артып, әскерлердің барлық түрлерінде қолданылатын болды. Қалыптасқан жағдайға байланысты Бүркеменің мынандай тәсілдері жасалынады: 1) Оптикалық Бүркеме фотоға, теледидарға түсіруге, көзбен шолып бақылауға қарсы қолданылады және жергілікті жер қыртысын, макеттер мен жалған құрылыстарды пайдалану арқылы жүзеге асады. 2) Жылу Бүркемесі әскерлерді жылу көзі арқылы табуға және объектілерді өздігінен бағытталатын жылу барлағыш снарядтармен зақымдауға қарсы қолданылады. Ол жергілікті жердің қорғаныстық қасиеттерін пайдалану, жалған жылу нысаналарын қолдану, жылуды экрандау арқылы орындалады. 3) Радио және радиотехникалық Бүркеме қарсылас жақтың әр түрлі мәліметтер алу және жасырын тыңдау үшін құрылған радио және радиотехника станцияларына қарсы қолданылады. Мұнда жылдам әсер ететін аппаратураларды қолдану, жалған сигналдар беру арқылы олардың қызметін шектейді немесе тоқтатады.

Бүркеме

Дереккөздер

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том
2. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Әскери іс. Алматы: «Мектеп» ААҚ , 2001 жыл