Бонус

• Бонус — кен байлықтарын барлау және өндіру жұмыстарын жүргізуге байланысты мемлекетке (жер иесіне) төленетін кесімді ақы. Табиғат байлығын пайдаланушылар жасалған келісімшартқа сәйкес белгілі мерзімде, бекітілген мөлшерде төлем төлеуге міндетті. Оның жер пайдалану Бонусы, келісілген кен көзін табу Бонусы және кен өндіру Бонусы деп аталатын үш түрі бар.

1. Жер пайдалану Бонусы — келісімшартқа сәйкес табиғат байлығын пайдалану құқы үшін төленеді. Төлем мөлшері мен мерзімі келісімшартта көрсетіледі. Қазақстанда жер пайдалану Бонусының бастапқы мөлшерін үкімет белгілейді, ал нақты мөлшері пайдалануға беріліп отырған жердің эконмика құндылығына байланысты анықталады.
2. Келісілген кен көзін табу Бонусы пайдалануға берілген аймақтан әрбір ашылғанда төленеді.
3. Кен өндіру Бонусы кесімді төлем түріне жатады. Ол кезең-кезеңге бөлініп, келісімшартта көрсетілген мөлшерде жылына бір немесе бірнеше рет төленеді. Оның мөлшері кен көзін игеруден түскен табыс көлеміне байланысты қойылады.

Бонус түрлерінің қайсысын қолдану алдын ала жасалған келісімшарттың жекелеген талаптарымен айқындалады;

• Бонус — қосымша сыйақы, сыйлық. Әдетте, қосымша сыйақы мөлшері жасалынатын мәміленің жалпы сомасының белгілі бір проценті көлемінде тағайындалады;
• Бонус — жасалған келісімшартқа сәйкес сатушының өзінің тұрақты сатып алушысы келісілген тауар мөлшерін уақытында түгел алған жағдайда оған ұсынатын баға жеңілдігі.

Дереккөздер

1. Орысша-қазақша заңдық түсіндірме сөздік-анықтамалық. — Алматы: «Жеті жарғы» баспасы, 2008 жыл. ISBN 9965-11-274-6
2. О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков, Б.К.Торғауытов, У.И.Кенесариев, Т.С.Хайдарова Аурудың алдын алу және сақтандыру бойынша орысша-қазақша терминологиялық сөздік. Шымкент. “Ғасыр-Ш”, 2005 жыл. ISBN 9965-752-06-0
3. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том