Батыс Қалба алтынды белдеуі негізінен алтын кені тараған Алтай металлогения аймағының бір бөлігі Зайсаннан Семейге дейін

Батыс Қалба алтынды белдеуі – негізінен алтын кені тараған Алтай металлогения аймағының бір бөлігі; Зайсаннан Семейге дейін солтүстік-батыс бағытта 600 км-ге созылып, ені 150 км-ден 190 км-ге дейін жететін ірі геологиялық құрылым. Ол бірқатар өндірістік маңызы бар алтын кен орындарын (Ақжол, Бақыршық, Большевик, Васильев, Суздаль, Жанан, Жұмба, Құлынжон, Миялы, Еспе, т.б.) біріктіреді.

Геологиялық құрылымы, құрамы

Тектоникалық тұрғыдан белдеу – тас көмірдің жанартаутекті-терригенді жыныстарынан тұратын синклинорий болып табылады. Шөгінді-жанартаутекті девон жыныстары белдеу ішінде, Шар өзенін бойлай қалыптасқан горст-антиклинорийде тараған. Осы антиклинорий мен кейбір терең жарылымдар бойында, ультрабазиттер, ал белдеудің өн бойында кіші интрузивтер мен дайкалар (гранит, гранит-порфир]], диорит, диорит-порфирит, диабаз, т.б.) кездеседі. Алтын, негізінен, кварц желілерінде және шашыранды сеппе түрде таралған сульфидтік минералдармен бірге жаншылу, уатылу белдемдерінде шоғырланған.

Алтынды қайраңдары

Батыс Қалба алтынды белдеуі ірі алтын кен орындарымен қатар (жалпы саны 100-ден астам) алтынды қайраңдарға да бай. Жанама, Қызылсу, Шар, Лайлы, Бөкі, Құлынжон өзендерінде алтын 19 ғасырдың басынан жуылып алынған. Салмағы 0,9-2 кг болатын жоғары сапалы (905-940 сынамалы) саф алтындар жиі кездескен. Ең үлкен (салмағы 6,5 кг) саф алтын 1912 жылы Жұмба кен орнында табылған. Батыс Қалба алтынды белдеуінде 1925-1994 жылдары алтынды «Алтайзолото» тресі өндірген. Трест 1986-1994 жылдары жылына мемлекетке 1,5-3,4 т алтын тапсырып отырған. 1995 жылдан алтын кентастарын шығару және өңдеу жұмыстарын бірқатар кәсіпорындар жүргізеді.

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.