Батыния (араб.: باطنية) — («ішкі», «көзден таса», «жасырын» деген мағынаны білдіретін батын сөзінен шыққан) Құран мен Сүннетті еркін, аллегориялық түсіндіруді жақтаушылардың, одан «құпия» тылсым сыр іздеушілердің жалпы атауы. Заһиршыларға қарама-қарсы батыния қасиетті жазбаларды, «сыртқы», «айқын» нәрселерді қасиетті ақиқат белгілер ретінде қабылдады.
Ақиқаттың астарын ашу мақсатына қол жеткізу үшін аллегориялық түсіндірудің қажеттігін негіздеуде батынияа Құранға жүгінеді. Онда түрлі «сыртқы», «айқын» белгілерге «ішкі», «құпия» нәрселер қарама-қарсы қойылып отырады. Құранды аллегориялық түсіндіру әдісі VIII ғасырда Ирактағы шииттер ортасында пайда болды. Олардың кейбір белгілері яһуди-христиан экзегеттері мен гностиктерінде де бар.
Әдебиет
- «әл-Фарқ бәйна әл-фирақ», Хатыб әл-Бағдади (281 - 312);
- «Діндер туралы кітап», әш-Шаһрастани (148, 165, 168,229);
- «Талбис Иблис», Ибн әл-Джәузи
Дереккөздер
- Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — Ислам туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Batyniya arab باطنية ishki kozden tasa zhasyryn degen magynany bildiretin batyn sozinen shykkan Қuran men Sүnnetti erkin allegoriyalyk tүsindirudi zhaktaushylardyn odan kupiya tylsym syr izdeushilerdin zhalpy atauy Zaһirshylarga karama karsy batyniya kasietti zhazbalardy syrtky ajkyn nәrselerdi kasietti akikat belgiler retinde kabyldady Akikattyn astaryn ashu maksatyna kol zhetkizu үshin allegoriyalyk tүsindirudin kazhettigin negizdeude batyniyaa Қuranga zhүginedi Onda tүrli syrtky ajkyn belgilerge ishki kupiya nәrseler karama karsy kojylyp otyrady Қurandy allegoriyalyk tүsindiru әdisi VIII gasyrda Iraktagy shiitter ortasynda pajda boldy Olardyn kejbir belgileri yaһudi hristian ekzegetteri men gnostikterinde de bar Әdebiet әl Fark bәjna әl firak Hatyb әl Bagdadi 281 312 Dinder turaly kitap әsh Shaһrastani 148 165 168 229 Talbis Iblis Ibn әl DzhәuziDerekkozderIslam Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2010 ISBN 9965 26 322 1Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul Islam turaly makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz