Басымдық доминанта латынша domіnans басымдық үстемдік ету әр түрлі салада қолданылатын термин Әдебиетте Үстемдік етуші и

Басымдық, доминанта (латынша domіnans — басымдық, үстемдік ету) — әр түрлі салада қолданылатын термин:

Әдебиетте Үстемдік етуші идея; бір нәрсенің негізгі белгісі немесе оның маңызды бөлігі;
Физиологияда — адамның және жануарлардың орталық жүйке жүйесіндегі белгілі бір аймағының күшті қозу нәтижесінде басқаларына уақытша басымдық танытып, үстемдік көрсетуі. Басымдық принципін орыс ғалымы А.А. ашқан (1923). Жүйке жүйесінің Басымдық қасиетіне күшті қозған аймақтың басқа аймақтардан қозу толқынын өзіне тартатын және басқа рефлекторлық актілерді уақытша тежеп тастайтын қабілеті жатады. Яғни, мидың күшті қозған бөлігі өзінен басқа әлсіз қозған процестердің (импульстардың) қуатын тартып алады да, соны қорек етіп күшейеді. Басымдықтың қоректік, сақтық, жыныстық, т.б. түрлері болады;
Музыкада — мажор мен минордағы дыбыстардың тониканы күшейту қызметі. Басымдық аккордтарының негізін ладтың 5-сатысындағы үш дыбыстылық құрайды. Басымдық қызметін лад тудырған аккордтар да атқара береді.
Басымдық құқық бойынша — уақыттың алдын ораушылық; басымдыққа ие мән, ереже, құқық; қайсыбір жаңалықтағы, өнертабыстағы бірінші болушылық.

Дереккөздер

Қазақ Энциклопедиясы
Орысша-қазақша заңдық түсіндірме сөздік-анықтамалық. — Алматы: «Жеті жарғы» баспасы, 2008 жыл. ISBN 9965-11-274-6

Тағы да қарауға сілтеме

Бұл заң саласына арналған жаңа мақалаға бастама. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесуіңізді сұраймыз.

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

[source1-1] Қазақ Энциклопедиясы

[2] Орысша-қазақша заңдық түсіндірме сөздік-анықтамалық. — Алматы: «Жеті жарғы» баспасы, 2008 жыл. ISBN 9965-11-274-6