Бас арқан - керегесі керіліп, есігі салынған киіз үйдің дөңгелек қалпын сол күйінде сақтап, керегенің шалқайып кетпеуі үшін киіз үй керегесі шеңберінің бастарын айналдыра тартып сыртынан байлайтын арқан. Есік ергенек босағасының арқан өткізетін тесіктері болады. Арқанның бір ұшын алдымен қазанжақ босағаның көзінен өткізіп, керегенің ішкі жағынан мықтап байлап, арқанды «сауа тартып», керегенің шеңбер басын айналдыра оң жақ босағаның көзінен ішке қарай өткізіп, керегені тартып байлайды. Бұл арқан басқұр келетін тұстан төменірек ұсталатын болғандықган, басқұр арқан деп те аталады. Мұндай арқанның ұзындығы алты қанат үйлер үшін 13-16 құлаш етіп есіледі. Әлбетте бас арқан жіңішкелеу етіп ақ пен қара немесе шымқай қара түсті қылдан есіледі. Арқанның қай түрі болса да киіз үйге қатысты қолданылғанда, үй бөлшектерін бекітуге, үйдің өзін қозғалмайтындай орнықты етуге жұмсалған. Бас арқан тартылған соң үзік-туырлық жабылып, ту сыртынан белдеу арқан тартылады.
Дереккөздер
- Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bas arkan keregesi kerilip esigi salyngan kiiz үjdin dongelek kalpyn sol kүjinde saktap keregenin shalkajyp ketpeui үshin kiiz үj keregesi shenberinin bastaryn ajnaldyra tartyp syrtynan bajlajtyn arkan Esik ergenek bosagasynyn arkan otkizetin tesikteri bolady Arkannyn bir ushyn aldymen kazanzhak bosaganyn kozinen otkizip keregenin ishki zhagynan myktap bajlap arkandy saua tartyp keregenin shenber basyn ajnaldyra on zhak bosaganyn kozinen ishke karaj otkizip keregeni tartyp bajlajdy Bul arkan baskur keletin tustan tomenirek ustalatyn bolgandykgan baskur arkan dep te atalady Mundaj arkannyn uzyndygy alty kanat үjler үshin 13 16 kulash etip esiledi Әlbette bas arkan zhinishkeleu etip ak pen kara nemese shymkaj kara tүsti kyldan esiledi Arkannyn kaj tүri bolsa da kiiz үjge katysty koldanylganda үj bolshekterin bekituge үjdin ozin kozgalmajtyndaj ornykty etuge zhumsalgan Bas arkan tartylgan son үzik tuyrlyk zhabylyp tu syrtynan beldeu arkan tartylady DerekkozderҚazaktyn etnografiyalyk kategoriyalar ugymdar men ataularynyn dәstүrli zhүjesi Enciklopediya Almaty DPS 2011 ISBN 978 601 7026 17 2Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet