Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Баба - баланың атасының атасы, яғни бабасы — жеті атасына қатысты туыстық атау.
Дәстүрлі ортада қолданылатын баба сөзі өзінің түпкі мағынасы - туыстық қатынасты білдіретін атау ауқымынан кеңейіп, туыс болмаса да, ақыл-парасатымен ел құрметіне бөленген, ақылшы болған, ұрпаққа жақсы үлгі-өнеге қалдырған үлкен жастағы данагөй қарияларды да баба деп атау дәстүрге айналған. Ондай жандарды бүкіл әулет, ұрпақ, ауыл-аймақ ардақ тұтады. Алыс сапарға аттанарда арнайы барып батасын алып, есен-сау оралған кездерде сәлем беріп, қошемет көрсетеді. Көп жасаған, көрген-түйгені мол қария адамдар - ел қазынасы. Оларды жазулы мұрағатына, сын сағаттарда жол көрсетіп, жөн сілтер ел серкесіне, ақыл-кеңес берер ақылгөйіне балап, елдің бірлігі мен қауым ішіндегі және қауымаралық қатынастардың ырғақты қызметін үйлестіруші, оның нормалары мен дәстүрлі қалыптарының бұзылмауына кепіл бере алатын «тұлға» ретінде санаған.
- «Ауылыңда қартың болса, жазып қойған хатпен тең;
- Үй сыртында төбең болса, ерттеп қойған атпен тең»;
- «Бабалар сөзі - ақылдың көзі» деген тұрақты тіркестер қазақ қоғамында бабалардың әлеуметтік мәртебесінің жоғары бағаланғандығының бір айғағы іспеттес.
Жеті ата ішінде баладан санағанда 3-буын ата деп аталса, одан арғы буындардың әрқайсысы баба деп аталады. Сонымен бірге осы арғы буындардың жалпы атауы - ата-баба.
Дәстүрлі қазақ ортада өзінің арғы тегін кие тұту, яғни, бабалар аруағына тәу ету көшпелілердің наным-сенімдерінің ең басты ерекшелігі болды. Тіпті, баба желеп- жебеуші пір ретінде де сыйынудың обьектісі болды. Фольклорлық дәстүрде баба бірде ұлы аруақ, бірде пір образында әспеттелінді. Мысалы, Қыдыр баба, Баба Түкті Шашты Әзіз адамды қиындықта қолдаушы аруақ, әрі желеп-жебеуші пір деген сияқты.
Дереккөздер
- Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Baba balanyn atasynyn atasy yagni babasy zheti atasyna katysty tuystyk atau BABA Dәstүrli ortada koldanylatyn baba sozi ozinin tүpki magynasy tuystyk katynasty bildiretin atau aukymynan kenejip tuys bolmasa da akyl parasatymen el kurmetine bolengen akylshy bolgan urpakka zhaksy үlgi onege kaldyrgan үlken zhastagy danagoj kariyalardy da baba dep atau dәstүrge ajnalgan Ondaj zhandardy bүkil әulet urpak auyl ajmak ardak tutady Alys saparga attanarda arnajy baryp batasyn alyp esen sau oralgan kezderde sәlem berip koshemet korsetedi Kop zhasagan korgen tүjgeni mol kariya adamdar el kazynasy Olardy zhazuly muragatyna syn sagattarda zhol korsetip zhon silter el serkesine akyl kenes berer akylgojine balap eldin birligi men kauym ishindegi zhәne kauymaralyk katynastardyn yrgakty kyzmetin үjlestirushi onyn normalary men dәstүrli kalyptarynyn buzylmauyna kepil bere alatyn tulga retinde sanagan Auylynda kartyn bolsa zhazyp kojgan hatpen ten Үj syrtynda toben bolsa erttep kojgan atpen ten Babalar sozi akyldyn kozi degen turakty tirkester kazak kogamynda babalardyn әleumettik mәrtebesinin zhogary bagalangandygynyn bir ajgagy ispettes Zheti ata ishinde baladan sanaganda 3 buyn ata dep atalsa odan argy buyndardyn әrkajsysy baba dep atalady Sonymen birge osy argy buyndardyn zhalpy atauy ata baba Dәstүrli kazak ortada ozinin argy tegin kie tutu yagni babalar aruagyna tәu etu koshpelilerdin nanym senimderinin en basty ereksheligi boldy Tipti baba zhelep zhebeushi pir retinde de syjynudyn obektisi boldy Folklorlyk dәstүrde baba birde uly aruak birde pir obrazynda әspettelindi Mysaly Қydyr baba Baba Tүkti Shashty Әziz adamdy kiyndykta koldaushy aruak әri zhelep zhebeushi pir degen siyakty DerekkozderҚazaktyn etnografiyalyk kategoriyalar ugymdar men ataularynyn dәstүrli zhүjesi Enciklopediya Almaty DPS 2011 ISBN 978 601 7026 17 2Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet