Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ақыртас — Жамбыл облысының Тұрар Рысқұлов ауданында орналасқан сарай кешені. VIII-IX ғасырларда салынған. Ақыртас соңғы 130 жыл бойы зерттеліп келеді. Тараз қаласының шығысында 40 км жерде, Ақшолақ теміржол стансысынан 6 км оңтүстікте орналасқан. Қазіргі кезде онда археологиялық жұмыстар жүргізілуде.
Құрылыс материалдары тас және пішімі малға шөп салатын ақырға ұқсас болуына байланысты Ақыртас деп аталған. Ол алыстан көрініп тұруы үшін таудың үстіне төртбұрышты жобамен салынған. Қазіргі кезде қабырғаларының сақталған сілемдері 160,146 және 140 м шамасында. Қабырғаларының қалыңдығы 40х70х70 (80) см. Ірі тас блоктардан қаланған. Қорғанның 4 қақпасы бар, біреуі солтүстікте, үшеуі оңтүстікте. Тұрғын үйлер ішкі ауланың төңірегіне топтастырыла салынған қызмет көрсететін және шаруаға қажетті бөлмелер кешенінен тұрады. Ауланың түпкі жағында (оңтүстік есік жақтағы Ақыртас иесінің жатын және қонақ үйі орналасқан. Солтүстік есік жақтағы үйлер қызмет ететін адамдар мен күзетшілерге, бір бөлегі ат қораға арналған. Су қоймасы бар орталық аула, қорған әскерлерінің алаңы, жарлықтар жарияланатын арнаулы орын немесе діни рәсімдер, атқарылатын орын болған. П. И. Лерх Ақыртас салынып бітпеген будда ғибадатханасы десе, академик В. В. Бартольд несториан ғибадатханасы деген болжам айтады. Археолог Т.К.Басеновтың жазуына қарағанда Ақыртас салынып бітпей қалған ірі бек сарайының іргесі. 1996 жылғы зерттеулер барысында Қазақстан және Франция ғалымдары Ақыртас 8-11 ғ.-ға жататын Керуен сарайдың орны болуы мүмкін деген тұжырымға келді. Өйткені, құрылыс жобасы Ирак пен Сириядағы орта ғасырлық құрылыстарға ұқсас. Ақыртас 8 ғасырдың 2-жартысында, яғни 751 ж. қарлұқтар мен араб әскерлері Атлах маңында Қытай әскерлерін талқандап, екі мемлекет арасында бейбіт қатынас орнаған кезде салына бастауы мүмкін. Бірақ, құрылыс белгісіз себептермен тоқтап қалған. Араб деректеріндегі (Ибн Хордадбех, Ибн Кудам) Ұлы Жібек жолының бойында орналасқан осы Ақыртас болуы мүмкін.
Дереккөздер:
Қазақ ұлттық энциклопедиясы
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Akyrtas Zhambyl oblysynyn Turar Ryskulov audanynda ornalaskan saraj kesheni VIII IX gasyrlarda salyngan Akyrtas songy 130 zhyl bojy zerttelip keledi Taraz kalasynyn shygysynda 40 km zherde Aksholak temirzhol stansysynan 6 km ontүstikte ornalaskan Қazirgi kezde onda arheologiyalyk zhumystar zhүrgizilude Akyrtas Қurylys materialdary tas zhәne pishimi malga shop salatyn akyrga uksas boluyna bajlanysty Akyrtas dep atalgan Ol alystan korinip turuy үshin taudyn үstine tortburyshty zhobamen salyngan Қazirgi kezde kabyrgalarynyn saktalgan silemderi 160 146 zhәne 140 m shamasynda Қabyrgalarynyn kalyndygy 40h70h70 80 sm Iri tas bloktardan kalangan Қorgannyn 4 kakpasy bar bireui soltүstikte үsheui ontүstikte Turgyn үjler ishki aulanyn toniregine toptastyryla salyngan kyzmet korsetetin zhәne sharuaga kazhetti bolmeler kesheninen turady Aulanyn tүpki zhagynda ontүstik esik zhaktagy Akyrtas iesinin zhatyn zhәne konak үji ornalaskan Soltүstik esik zhaktagy үjler kyzmet etetin adamdar men kүzetshilerge bir bolegi at koraga arnalgan Su kojmasy bar ortalyk aula korgan әskerlerinin alany zharlyktar zhariyalanatyn arnauly oryn nemese dini rәsimder atkarylatyn oryn bolgan P I Lerh Akyrtas salynyp bitpegen budda gibadathanasy dese akademik V V Bartold nestorian gibadathanasy degen bolzham ajtady Arheolog T K Basenovtyn zhazuyna karaganda Akyrtas salynyp bitpej kalgan iri bek sarajynyn irgesi 1996 zhylgy zertteuler barysynda Қazakstan zhәne Franciya galymdary Akyrtas 8 11 g ga zhatatyn Keruen sarajdyn orny boluy mүmkin degen tuzhyrymga keldi Өjtkeni kurylys zhobasy Irak pen Siriyadagy orta gasyrlyk kurylystarga uksas Akyrtas 8 gasyrdyn 2 zhartysynda yagni 751 zh karluktar men arab әskerleri Atlah manynda Қytaj әskerlerin talkandap eki memleket arasynda bejbit katynas ornagan kezde salyna bastauy mүmkin Birak kurylys belgisiz sebeptermen toktap kalgan Arab derekterindegi Ibn Hordadbeh Ibn Kudam Ұly Zhibek zholynyn bojynda ornalaskan osy Akyrtas boluy mүmkin Akyrtas zhalpy zhospar kysh kubyrlar men kanaldar konyr tүspen belgilengen Derekkozder Қazak ulttyk enciklopediyasy Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet