Ақмола уезі

Ақмола уезі — Ақмола облысындағы уез. Ақмола округі 1867-68 жылғы реформалар бойынша Ақмола уезі болып қайта құрылып, округттің болыстары Ақмола уезінің құрамына енген.

Әкімшілің бөлінісі

Ақмола облысындағы уезд бен болыстардың шекарасы және қазақтардың жазғы жайлауы мен қысқы қоныстары (1875-1878 ж.)

атауы	болыс шекарасы	қыстаулары қай жерде	қай жерлер ар-қылы қыстау-дан жазғы жайлауға өтеді
Нұра	Шекарасы Нұра өзенімен, , мекенімен, Майбалық көлінің және Талды көлдің соңының батыс жағымен, юрталық казак үлесті жерімен, Қозы көш өзенін кесіп өтіп, Төре құлақ моласы, Жалаңаш көлінің оң жағалауымен, Талды қарасужонымен, Қоскөл, Жарлыкөл, Жұмай, Қанекей шолақ және Біртабаннан өтеді. Одан әрі Қойын көлімен, Қос арал, одан жоғары Құлан өтпес өзенінің бойымен, Жарлыкөл көлімен Дөңгелек, Аққұдық, Атығай, Жосалы, Кеңжарық, Бертібай-Берден төбесі, Изенді, Қаратомар және Құмкөлмен шектеледі	Нұра өзені бойында, Ақпансай мекенінде, Қосқопа, Тоғанас, Ұзынкөл, Құмкөл, Жантек көлдерінде; Нұраның сол жағалауында Қаралас, Қоржынкөл, Атағозы, Сасық, Қорқылдақ, Тығыз қамыс, Болғанкөл, Бастөбе, Зарман, Шошқалы, Құмкөл, Төре-сарт, Қырауқамыс, Изенды, Құмкөл, Сарыкөл және Чинет көлдерінде	Жазғы жайлауға 150 шаңырақ Ақтастыға дейін өтеді. Ал қалған барлығы Нұра болыс-ының шекарасының ішінде алыс емес қашақтықта Нұра бойымен, Қосқопа, Отаутүскен, Аққұмжәне Бортас көлдерінде
Шерубай-Нұра	Шекарасы Үсен өзенінің Нұра өзеніне құйған тұсынан жоғары Үсен өзенінің сол жағымен Қозыбақ бастауы мен Нұрбақтың ескі арнасының бөлінген жерімен, Қужал өзенінің Сарысу өзеніне құйған тұсымен Үңірек шоқысына дейін, Өртеңжал шоқыларымен Сары адыр, Сарыкөл мекені, Қойтас, Айнабұлақ, Қуөзек, Нұра өзені жанындағы Қонақпай бейтімен өтеді	Шерубай-Нұра өзені бойындағы Бұғылы, Тама тау, Тектұрмас, Сары тау, Тілен жал, Құм адыр, Топар, Жалайыр, Айтбай, Олан, Шайынды және Қойынды тауларында, Сасық көлінде	Нұра өзені арқылы, Сұңқар қарасу мекені, Арықты көлі, Ошағанды, Сабырқожа, Сағындық, Апан?, Бүйрек тал (мұрағат нұсқасы - р.Бюрк тал-М.Ж.), Есіл өзендерімен, Тоқсұмақ, Анар, Байдалы көлдері, Есіл өзеніне құйылыс тұсында, Қарғалы, Шортанды мекендері, Борлы көл және Жаман көл көлдерімен
Қараағаш	Шекарасы Есен өзенінің жоғарғы бөлігімен, Үш оба, Майлы сай, Өмірзақ, Жуантөбе мекендерімен және Нұра өзені мен бұрынғы Көбетей бекетімен, Шұбар-түбек мекені және Үлкен Құндызды өзенімен, Үлкен шат шоқысымен; Жақсы Қазықұрт, К... тауларымен, Қаражал мекені мен Үстемір көлімен, Құлан өтпес өзенімен, Бердібай-Берден мекенімен, Изенді, Құмкөл және Шошқалы сор көлдерімен, Ащыдан Үшқаттыға дейінгі аралықтағы Құланөтпес өзені бойындағы жерлермен, Шұбар-түбектен Көбетей бекетіне дейінгі Нұра өзені бойымен, Үлкен Құндызды бойындағы Кеңқияқ, Қызылжар, Балашат мекендерімен, Топар, Шошқакөл, Жұмыртқалы, Сасықкөл, Байғозыкөл, Байқоңыркөл, Қосқопа, Балықты-көл, Баятаркөл, Шұбар, Тассуат, Байсал, Изенді, Шошқалы және Шөптыкөлмен	Соналы өзенінің жоғарғы ағысы мен Амантау, Жақсы Қазықұрт тауларында; Көтей?, Көнек, Тоқты адыр шоқыларында, Сарысу ши, Мыңадыр, Айғыржал, Өкінген, Аймысық, Көккөз, Тынық, Балықты, Баятар, Семізкөң, Сары адыр, Қотантөбе, Қозыбақ, Аршалы, Жыланды, Суықбастауда, Сатыбалды, Жақсықарт, Жаманқарт, Қараағаш, Теректы, Үш қуырдақ қараған мекендерінде, Есен-Шойындыө зені бойындағы Алшағыр, Керегетас, Ақши, Қоңыртөбеде	Құлан өтпес өзені арқылы, Тассуат, Изенді, Байсал, Қосқопа, Құмкөл, Қаратомар, Шошқалы, Арықты, Дөңгелек, Шұбар, Баятар көлкөлдерімен, Балықты, Құрқара-су, Тоқтамыс, Сары, Қосшоқы мекендерімен, Нұра өзенімен және соның бойындағы Қонтай, Кертінді, Қолаң және Шақаман мекендерімен
Ақмола	Шекарасы Алты айғыр мекені мен өзенімен, Сары адыр, Қызыл жал шоқысымен, Жыра өзенімен Қызыл мола таспен, Ақтасты өзенімен, Түс томар, Қарақоға, Қосшоқы, Егінді томар, Жаншілікпен, Қушоқы тауымен, Бозайғыр көлімен, Кенжебай өзенімен, Сасықкөл көлімен, Қос қарасу, Төрт қонақ өзенімен, Ошаған, Түстас, Қарақоға мекенімен, Майбалық, Құмкөл көлдерімен, Жолажота Ақ күріш, Ақмоламен, Нұра, Қозыкөш, Аққұман, Отаутүскен, Бортас, Жарқынбек, Қарақоға, Қосқонай, Жалаңаш, Жалаңашты қарасу, Қарақоға, Бескемпір, және Қарамойыл, Алакөл, Танакөл және Жанкөлмен	Алты айғыр мекенінде, осы жерден жоғары Есіл бойымен Бабатай, Аюсойған, Моншақты, Қушоқы, Тама.., Қояншұбар, Тышқанкөл, Қаражар, Жалаңаш, Жарқынбек, Қарағаш және Ақкөлге шейін	Алты айғыр мекені арқылы, Кенжебай, Қосшоқы, Егінді томар, Қаратомар, Бозайғыр, Қосқарасу, Майбалық, Құмкөл және қыстауларына жақын жерлердегі жайлауларына
Спасск	Шерубай-Нұра болысынан: Шерубай-Нұра, Жартас, Шуаш өзені мен Бір тоғай мекенімен шекаралас жатыр; Қараағаш болысынан: Жыланды шоқысы, Мейірман шат мекені, Бала Құндызды құймас өзенімен шекаралас жатыр; Қарқаралы уезі мен Қарқаралы болысынан: Қанды қара оба, Наршөккен шоқылары, Шешенқара мекенімен, Жуантөбе тауымен шекаралас жатыр; Павлодар уезі, Қаржас болысынан: Аюлы шоқысы, Сайтанды мекені, Мантен көл көлі, Есенбай және Керегетас шоқыларымен шекаралас жатыр; Ақмола болысынан: Таскөл көлі, Ақтөбе тауы, Жаман шұбар тоғайымен шекаралас жатыр	Шерубай-Нұра өзенінде, Баймырза мола, Қызыл мола, Бекқожа қонған мекендерінде, Нұра өзенінде, Қанды қара оба, Наршөкен, Семіз қыз шоқыларында, Қосқұдық мекенінде, Қарағанды өзенінде, Байатар шоқысы мен Шилі мекенінде, Үткен су өзені, Ақтөбе тауында, Бабатай, Көптам, Жаманшұбар мекендерінде, Мейірман шаты мекенінде, Жауыр шоқысында, Нұра бойында Байдәулет, Қараңадыр және Қарабиік шоқыларында	Сабыр қожа мен Нұра өзендері арқылы, Араб әулие, Жар тасшоқылары, Ошағанды өзенінің жоғарғы ағысы, Шөпті көл көлі, Ағыбай тиген, Оба тас, Жыланды, Шоқай шалды шоқылары, Баймырза, Нұралы қарасу өзендері, Үр шаты, Қушоқы шоқылары, Тұзды қарасу өзені, Қорған көл, Тас көл, Маржанкөл көлдері, Ақтасты өзені, Қоянды шоқысы, Сапақ көл өзені; Нұра Хан сүйегі, Алтынды-әділ, Сұңқар қия қарасу мекендері, Біртоғай,Тентекқарасу өзендерімен

1. http://e-history.kz/kz/contents/view/1705 Мұрағатталған 29 қазанның 2017 жылы.