Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ахмед әл-Мұғтамид (араб.: أحمد المعتمد; 843, Самарра — 15 қазан 892, Самарра) — Ислам халифатының 34-ші халифасы, мүміндердің әмірі.
| Ахмед әл-Мұғтамид араб.: أحمد المعتمد | |||
 884 жылы әл-Мұғтамидтің атымен шығарылған динар | |||
| Лауазымы | |||
|---|---|---|---|
| |||
| 26 маусым 870 — 15 қазан 892 | |||
| (Лақап аты Әл-Мұғтамид Ғалаллаһ) | |||
| Ізашары | Мұхаммед әл-Мүһтәди | ||
| Ізбасары | Ахмед әл-Мұғтадид | ||
| Өмірбаяны | |||
| Діні | Ислам | ||
| Дүниеге келуі | 843 Самарра, Ислам халифаты | ||
| Қайтыс болуы | 15 қазан 892 Самарра, Ислам халифаты | ||
| Династия | Аббас әулеті | ||
| Әкесі | Жағфар әл-Мүтәуәккил | ||
| Анасы | Фәтйән | ||
өңдеу  | |||
Өмірбаяны
Әл-Мұғтамид түркілердің қалауымен бауыры Әбу Ахмед Талха ибн әл-Мүтәуәккилді 871 жылдың қаңтарында әскербасы етіп тағайындайды. Сонымен бірге бірқатар аймақтың билігін де қолына береді. 872 жылдың қаңтарында басқа аймақтарды да оның билігіне берді. Осылайша іс жүзінде халифалық билік Әбу Ахмедке өтеді. Ал халифаның аты тек қана хұтба мен ақшада ғана қалады.
Әл-Мұғтамидтің мемлекетті басқаруда салмағы болмады десек артық айтқандық емес. Барлық шешімді бауыры Әбу Ахмед қабылдайтын. Әл-Мұғтамид уақытының көп бөлігін ойын-сауыққа, сұхбат мәжілістеріне арнайтын.
Әскери сала әлі де түркілердің қолында болғанымен олар саяси алаңдағы бұрынғы ықпалынан айырыла бастайды. 889-890 жж. халифат орталығының түркілер үшін құрылған Самаррадан Бағдат қаласына көшірілуі, Аббаси мемлекетінде саяси салада түркі үстемдігінің біткендігін көрсетеді. Халифалар мен түркі қолбасшылар арасында жалғасқан күрес кезінде алғашында бейтарап қалған халық та бірте-бірте түркілерге қарсылық білдіріп, күреске қатыса бастады. Әл-Мұғтасым халифа болған кезде халық түскен жағдайға енді Самаррада түркілер душар болды. Осы арада әл-Мүтәуәккил бастаған әскери топтар арасында түркілерге қарсы жаңа топтардың құрылуы кейінгі халифалар тарапынан да қолдау тапқандықтан әскердің ішінде тепе-теңдік қалыптасқандай болды.
Тұлғалық қасиеттері
Әл-Мұғтамидтің өлімі де өміріндей болды. Ішкілікті тым көп қабылдауының себебінен 15 қазан 892 жылы дүниеден өтті.
Дереккөздері
- Ислам тарихы. Алматы: Ернар Есімқұлов, 2018 ISBN 978-601-7929-37-4
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ahmed әl Mugtamid arab أحمد المعتمد 843 Samarra 15 kazan 892 Samarra Islam halifatynyn 34 shi halifasy mүminderdin әmiri Ahmed әl Mugtamid arab أحمد المعتمد 884 zhyly әl Mugtamidtin atymen shygarylgan dinarLauazymyTu Islam halifatynyn 34 shi halifasy26 mausym 870 15 kazan 892 Lakap aty Әl Mugtamid Ғalallaһ Izashary Muhammed әl MүһtәdiIzbasary Ahmed әl MugtadidӨmirbayanyDini IslamDүniege kelui 843 0843 Samarra Islam halifatyҚajtys boluy 15 kazan 892 0892 10 15 Samarra Islam halifatyDinastiya Abbas әuletiӘkesi Zhagfar әl MүtәuәkkilAnasy Fәtjәnondeu ӨmirbayanyӘl Mugtamid tүrkilerdin kalauymen bauyry Әbu Ahmed Talha ibn әl Mүtәuәkkildi 871 zhyldyn kantarynda әskerbasy etip tagajyndajdy Sonymen birge birkatar ajmaktyn biligin de kolyna beredi 872 zhyldyn kantarynda baska ajmaktardy da onyn biligine berdi Osylajsha is zhүzinde halifalyk bilik Әbu Ahmedke otedi Al halifanyn aty tek kana hutba men akshada gana kalady Әl Mugtamidtin memleketti baskaruda salmagy bolmady desek artyk ajtkandyk emes Barlyk sheshimdi bauyry Әbu Ahmed kabyldajtyn Әl Mugtamid uakytynyn kop boligin ojyn sauykka suhbat mәzhilisterine arnajtyn Әskeri sala әli de tүrkilerdin kolynda bolganymen olar sayasi alandagy buryngy ykpalynan ajyryla bastajdy 889 890 zhzh halifat ortalygynyn tүrkiler үshin kurylgan Samarradan Bagdat kalasyna koshirilui Abbasi memleketinde sayasi salada tүrki үstemdiginin bitkendigin korsetedi Halifalar men tүrki kolbasshylar arasynda zhalgaskan kүres kezinde algashynda bejtarap kalgan halyk ta birte birte tүrkilerge karsylyk bildirip kүreske katysa bastady Әl Mugtasym halifa bolgan kezde halyk tүsken zhagdajga endi Samarrada tүrkiler dushar boldy Osy arada әl Mүtәuәkkil bastagan әskeri toptar arasynda tүrkilerge karsy zhana toptardyn kuryluy kejingi halifalar tarapynan da koldau tapkandyktan әskerdin ishinde tepe tendik kalyptaskandaj boldy Tulgalyk kasietteriӘl Mugtamidtin olimi de omirindej boldy Ishkilikti tym kop kabyldauynyn sebebinen 15 kazan 892 zhyly dүnieden otti DerekkozderiIslam tarihy Almaty Ernar Esimkulov 2018 ISBN 978 601 7929 37 4