Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Афроамерикалықтар — америкалықтардың этно-нәсілдік қауымдастығы, АҚШ-тың қара нәсілді халқы. Саны 36,4 миллион адам (2000, халық санағы). Афроамерикалықтардың 55%-дан астамы АҚШ-тың оңтүстік штаттарында тұрады.
| Афроамерикалықтар | |
| African American | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
| 36,4 млн. | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Тілі
Олар ағылшын тілінің америкалық нұсқасында сөйлейді.
Діні
Діни нанымдары бойынша: 80%-дан астамы протестанттар (оның ішінде 60%-ы баптистер, 20%-дан астамы методистер). Сондай-ақ католиктер, «қара мұсылмандар», «қара яһудилер» және т.б. кездеседі.
Тарихы
Афроамерикандықтар негізінен Атлантикалық құл саудасы кезінде Британдық Солтүстік Америкаға (кейіннен Канада мен Америка Құрама Штаттарына айналған) сатылған құлдардан тарайды. 1860 жылға қарай Америка Құрама Штаттарының оңтүстігінде 3,5 миллион құлдықта болған африкалықтар болды, ал бүкіл ел бойынша тағы 500 мыңы еркін өмір сүрді. Африкалық құлдар әдейі сауатсыздық жағдайында ұсталды, өйткені құлдық Американың оңтүстік плантациялық экономикасы үшін маңызды болды.
1863 жылы Азаматтық соғыс кезінде президент Авраам Линкольн бостандық туралы декларацияға қол қойды. Декларация барлық құлдарды еркін деп жариялады. Бірлескен одақ әскерлері декларацияны орындады, Техас 1865 жылы босатылған соңғы штат болды.
Соғыстан кейінгі қайта құру дәуірі бастапқыда афроамерикандықтар үшін прогресс кезеңі болды, ал кейбіреулері ауыл шаруашылығының оңтүстігінде үлескер болды. 1890-жылдардың соңына қарай Оңтүстік штаттар нәсілдік сегрегация мен сайлау құқығынан айыру үшін Джим Кроу заңдарын қабылдады. Афроамерикандықтардың көпшілігі Джим Кроу заңдарын ұстанды және нәсілдік зорлық-зомбылықтың құрбаны болудың алдын алу үшін кішіпейілділік пен құлдық ұстанымды қабылдады. Сонымен қатар, орта таптағы афроамерикандықтар өздерінің мектептерін, шіркеулерін, банктерін, әлеуметтік клубтарын және басқа да кәсіпорындарын құрды.
1910 жылы афроамерикандықтардың 90 пайызы оңтүстікте өмір сүрді, бірақ көп адамдар жақсы жұмыс мүмкіндіктері мен өмір сүру жағдайларын іздеп, нәсілдік зорлық-зомбылықтан құтылу үшін солтүстікке қоныс аудара бастады. Ұлы қоныс аудару 1890 -шы жылдардан 1970 -ші жылдарға дейін созылды. 1916-1960 жылдар аралығында алты миллионнан астамы солтүстікке көшті, бірақ 1970-1980 жылдары бұл үрдіс керісінше өзгерді.
1990 жылға қарай афроамерикандықтар шамамен 30 миллионға жетті және Америка Құрама Штаттары халқының 12 пайызын құрады.
2000 жылы афроамерикандықтардың шамамен 58 пайызы елордалық аудандарда өмір сүрді. Екі миллионнан астамы Нью-Йоркте 2000 жылы АҚШ-тағы қара нәсілділер саны бойынша ең үлкен қала болды. Чикагода афроамерикандықтар саны бойынша екінші орында, оның астаналық ауданында шамамен 1,6 миллион афроамерикандықтар бар, бұл елордалықтардың жалпы санының шамамен 18 пайызын құрайды. Африкаамерикандықтар көп тұратын елдің ең бай ауданы-Принс Джордж округы, Мэриленд. Негізінен афроамерикандық бай округтерге Джорджиядағы Декалб округі мен Вирджиниядағы Чарльз Сити округі кіреді.
Тұрмысы
Дәстүрлі афроамерикалық мәдениеттің күшті жақтары: көршілер арасындағы берік байланыстар; оқуға, еңбекке және мансаптық жетістіктерге бағдарлану; отбасы рөлдерін бөлудегі салыстырмалы икемділік; күнделікті діндарлық, шіркеу қауымдастығына қатысу, діни қызметкерлердің жоғары беделі.
Көптеген афроамерикалықтар өз бетінше өмір сүрмейді, керісінше экономикалық және эмоционалдық қолдау көрсететін үлкен отбасымен тығыз байланыста болады. Атап айтқанда, балалары бар жалғызбасты аналар көптеген туыстарының, үлкен балаларының, жақын достарының, тіпті көршілерінің көмегіне ие.
Жалпы қабылданған ұғымдар бойынша отбасын асыраушысы әйел болып саналады. Мінез-құлық белгілерінің арасында табандылық бағаланады. Көптеген ата-аналар нәсілшілдік көзқарастарына қарамастан, балаларды өзін-өзі құрметтеуге тәрбиелеуге тырысады.
Қарт кісілерді дәстүр бойынша құрметтейді. Балалар көбінесе ата-анасынан емес, ата-әжесінен көмек пен кеңес сұрайды. Әкесі жоқ отбасыларда басшының рөлі (кем дегенде күнделікті шешімдерде) әдетте үлкен балаға жүктеледі.
Дереккөздер
- Большая российская энциклопедия 2004–2017 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/1841915?ysclid=lpguz4uk3y606960964
- Народы и культуры Афроамериканцы https://travel-journal.ru/ethno/27/233/ Мұрағатталған 14 қаңтардың 2019 жылы.
- Афроамерикалықтар https://kk.kineshma.net/African-Americans-1312
- Про афро-американцев https://yandex.kz/search/?text=%D0%B0%D1%84%D1%80%D0%BE%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4&lr=10291&p=2&rnd=88461
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Afroamerikalyktar amerikalyktardyn etno nәsildik kauymdastygy AҚSh tyn kara nәsildi halky Sany 36 4 million adam 2000 halyk sanagy Afroamerikalyktardyn 55 dan astamy AҚSh tyn ontүstik shtattarynda turady AfroamerikalyktarAfrican AmericanBүkil halyktyn sany36 4 mln En kop taralgan ajmaktar AҚShTilderiagylshyn tili Diniprotestantizm baptizmTiliOlar agylshyn tilinin amerikalyk nuskasynda sojlejdi DiniDini nanymdary bojynsha 80 dan astamy protestanttar onyn ishinde 60 y baptister 20 dan astamy metodister Sondaj ak katolikter kara musylmandar kara yaһudiler zhәne t b kezdesedi TarihyAfroamerikandyktar negizinen Atlantikalyk kul saudasy kezinde Britandyk Soltүstik Amerikaga kejinnen Kanada men Amerika Қurama Shtattaryna ajnalgan satylgan kuldardan tarajdy 1860 zhylga karaj Amerika Қurama Shtattarynyn ontүstiginde 3 5 million kuldykta bolgan afrikalyktar boldy al bүkil el bojynsha tagy 500 myny erkin omir sүrdi Afrikalyk kuldar әdeji sauatsyzdyk zhagdajynda ustaldy ojtkeni kuldyk Amerikanyn ontүstik plantaciyalyk ekonomikasy үshin manyzdy boldy 1863 zhyly Azamattyk sogys kezinde prezident Avraam Linkoln bostandyk turaly deklaraciyaga kol kojdy Deklaraciya barlyk kuldardy erkin dep zhariyalady Birlesken odak әskerleri deklaraciyany oryndady Tehas 1865 zhyly bosatylgan songy shtat boldy Sogystan kejingi kajta kuru dәuiri bastapkyda afroamerikandyktar үshin progress kezeni boldy al kejbireuleri auyl sharuashylygynyn ontүstiginde үlesker boldy 1890 zhyldardyn sonyna karaj Ontүstik shtattar nәsildik segregaciya men sajlau kukygynan ajyru үshin Dzhim Krou zandaryn kabyldady Afroamerikandyktardyn kopshiligi Dzhim Krou zandaryn ustandy zhәne nәsildik zorlyk zombylyktyn kurbany boludyn aldyn alu үshin kishipejildilik pen kuldyk ustanymdy kabyldady Sonymen katar orta taptagy afroamerikandyktar ozderinin mektepterin shirkeulerin bankterin әleumettik klubtaryn zhәne baska da kәsiporyndaryn kurdy 1910 zhyly afroamerikandyktardyn 90 pajyzy ontүstikte omir sүrdi birak kop adamdar zhaksy zhumys mүmkindikteri men omir sүru zhagdajlaryn izdep nәsildik zorlyk zombylyktan kutylu үshin soltүstikke konys audara bastady Ұly konys audaru 1890 shy zhyldardan 1970 shi zhyldarga dejin sozyldy 1916 1960 zhyldar aralygynda alty millionnan astamy soltүstikke koshti birak 1970 1980 zhyldary bul үrdis kerisinshe ozgerdi 1990 zhylga karaj afroamerikandyktar shamamen 30 millionga zhetti zhәne Amerika Қurama Shtattary halkynyn 12 pajyzyn kurady 2000 zhyly afroamerikandyktardyn shamamen 58 pajyzy elordalyk audandarda omir sүrdi Eki millionnan astamy Nyu Jorkte 2000 zhyly AҚSh tagy kara nәsildiler sany bojynsha en үlken kala boldy Chikagoda afroamerikandyktar sany bojynsha ekinshi orynda onyn astanalyk audanynda shamamen 1 6 million afroamerikandyktar bar bul elordalyktardyn zhalpy sanynyn shamamen 18 pajyzyn kurajdy Afrikaamerikandyktar kop turatyn eldin en baj audany Prins Dzhordzh okrugy Merilend Negizinen afroamerikandyk baj okrugterge Dzhordzhiyadagy Dekalb okrugi men Virdzhiniyadagy Charlz Siti okrugi kiredi TurmysyDәstүrli afroamerikalyk mәdeniettin kүshti zhaktary korshiler arasyndagy berik bajlanystar okuga enbekke zhәne mansaptyk zhetistikterge bagdarlanu otbasy rolderin boludegi salystyrmaly ikemdilik kүndelikti dindarlyk shirkeu kauymdastygyna katysu dini kyzmetkerlerdin zhogary bedeli Koptegen afroamerikalyktar oz betinshe omir sүrmejdi kerisinshe ekonomikalyk zhәne emocionaldyk koldau korsetetin үlken otbasymen tygyz bajlanysta bolady Atap ajtkanda balalary bar zhalgyzbasty analar koptegen tuystarynyn үlken balalarynyn zhakyn dostarynyn tipti korshilerinin komegine ie Zhalpy kabyldangan ugymdar bojynsha otbasyn asyraushysy әjel bolyp sanalady Minez kulyk belgilerinin arasynda tabandylyk bagalanady Koptegen ata analar nәsilshildik kozkarastaryna karamastan balalardy ozin ozi kurmetteuge tәrbieleuge tyrysady Қart kisilerdi dәstүr bojynsha kurmettejdi Balalar kobinese ata anasynan emes ata әzhesinen komek pen kenes surajdy Әkesi zhok otbasylarda basshynyn roli kem degende kүndelikti sheshimderde әdette үlken balaga zhүkteledi DerekkozderBolshaya rossijskaya enciklopediya 2004 2017 https old bigenc ru ethnology text 1841915 ysclid lpguz4uk3y606960964 Narody i kultury Afroamerikancy https travel journal ru ethno 27 233 Muragattalgan 14 kantardyn 2019 zhyly Afroamerikalyktar https kk kineshma net African Americans 1312 Pro afro amerikancev https yandex kz search text D0 B0 D1 84 D1 80 D0 BE D0 B0 D0 BC D0 B5 D1 80 D0 B8 D0 BA D0 B0 D0 BD D1 86 D1 8B D0 BD D0 B0 D1 80 D0 BE D0 B4 amp lr 10291 amp p 2 amp rnd 88461