Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Таспа (Таспашөп, Сеңгірлек, (лат. Astragalus) – бұршақ тұқымдасына жататын бір не көп жылдық шөптесін, бұта, бұташық өсімдіктер туысы.
| Таспа | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
L. | ||||||||||||||||||||
| түрлері | ||||||||||||||||||||
| 3000 түрі белгілі |
Солтүстік жарты шардың қоңыржай және субтропиктік аймақтарында тараған 3 мыңға жуық түрі бар. Бұдан малдың жеуіне жарайтындары — 70 шамалы. Соның ішіндегі бастылары: , қоңырау, , ақтаспа, , , , ақшатай, , , , , , тарбақай, , , , ақ тікен, , және тағы басқалар.
Қазақстанның барлық өңірінде кездесетін 314 түрі белгілі. Қазақстанда Таспаның 75 түрі эндемиктер, 11 түрі өте сирек кездеседі, сондықтан қорғауға алынып, Қазақстанның “Қызыл кітабына” енгізілген.
Шалғынды далада, шөлді жерлерде, қиыршық тасты тау баурайында, құлама топырақ шөгіндісінде өседі. Биіктігі 15 – 100 см, сабағы түзу, түкті. Жапырағы сыңар қауырсын пішіндес. Тостағанша жапырақшалары түтік не қоңырау тәрізді. Гүлі сары, қызыл, ақ, кейде сарғыш түсті, олар шашақ, көбінесе масақ немесе шоқпарбас гүлшоғырына топталған. Сәуір – тамызда гүлдеп, шілде – қыркүйекте жеміс салады. Жемісі – бұршақ, екі, кейде бір ұялы. Таспаның көпшілік түрі – мал азықтық және дәрілік өсімдіктер, біраз түрі қолдан егіледі. Құрамында алкалоид, глюкозид не сапонин болады, улы түрлері де бар.
Геодезияда – сызықтың ұзындығын тұрған орнында өлшеуге арналған геодезиялық аспап. Таспаны болаттан немесе ені 15 – 20 мм, қалыңд. 0,3 – 0,4 мм және ұзындығы 20 – 50 м, кейде 100 м-ге дейін жететін инвардан жасайды. Өлшеу дәлдігі жер бетінде тікелей бөлу кезінде 1:1000-нан 1:3000-ға дейін, өлшеудің басқа әдістерінде 1:20000 және одан жоғары болады.
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы
- Қазақ энциклопедиясы
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Taspa Taspashop Sengirlek lat Astragalus burshak tukymdasyna zhatatyn bir ne kop zhyldyk shoptesin buta butashyk osimdikter tuysy TaspaDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Қos zharnaktylar unranked Saby Tukymdasy FabaceaeKishi tukymdasy Tajpasy Kishi tajpasy AstragalinaeTegi Astragalus Karl LinnejL tүrleri3000 tүri belgili Soltүstik zharty shardyn konyrzhaj zhәne subtropiktik ajmaktarynda taragan 3 mynga zhuyk tүri bar Budan maldyn zheuine zharajtyndary 70 shamaly Sonyn ishindegi bastylary konyrau aktaspa akshataj tarbakaj ak tiken zhәne tagy baskalar Қazakstannyn barlyk onirinde kezdesetin 314 tүri belgili Қazakstanda Taspanyn 75 tүri endemikter 11 tүri ote sirek kezdesedi sondyktan korgauga alynyp Қazakstannyn Қyzyl kitabyna engizilgen Shalgyndy dalada sholdi zherlerde kiyrshyk tasty tau baurajynda kulama topyrak shogindisinde osedi Biiktigi 15 100 sm sabagy tүzu tүkti Zhapyragy synar kauyrsyn pishindes Tostagansha zhapyrakshalary tүtik ne konyrau tәrizdi Gүli sary kyzyl ak kejde sargysh tүsti olar shashak kobinese masak nemese shokparbas gүlshogyryna toptalgan Sәuir tamyzda gүldep shilde kyrkүjekte zhemis salady Zhemisi burshak eki kejde bir uyaly Taspanyn kopshilik tүri mal azyktyk zhәne dәrilik osimdikter biraz tүri koldan egiledi Қuramynda alkaloid glyukozid ne saponin bolady uly tүrleri de bar Geodeziyada syzyktyn uzyndygyn turgan ornynda olsheuge arnalgan geodeziyalyk aspap Taspany bolattan nemese eni 15 20 mm kalynd 0 3 0 4 mm zhәne uzyndygy 20 50 m kejde 100 m ge dejin zhetetin invardan zhasajdy Өlsheu dәldigi zher betinde tikelej bolu kezinde 1 1000 nan 1 3000 ga dejin olsheudin baska әdisterinde 1 20000 zhәne odan zhogary bolady DerekkozderҚazak enciklopediyasy Қazak enciklopediyasy Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet