Асклепий асасы көне грекше Ῥάβδος τοῦ Ἀσκληπιοῦ Rhábdos toû Asklēpioû Грек мифологиясындағы емдеу мен медицинамен байлан

Асклепий асасы (⚕; көне грекше: Ῥάβδος τοῦ Ἀσκληπιοῦ, Rhábdos toû Asklēpioû) — Грек мифологиясындағы емдеу мен медицинамен байланысты құдай Асклепийдің таяқшасы. Қазіргі уақытта бұл медицина мен денсаулық сақтаудың негізгі символы болып табылады, дегенмен оны кейде екі жылан және жұп қанаттары бар ұқсас шатастырады.

Жедел медициналық қызметкерлердің «Өмір жұлдызында» Асклепийдің таяқшасы бар

Грек мифологиясы және грек қоғамы

Асклепий өзінің жылан тәрізді асасымен; Эпидавр археологиялық мұражайы

Акслепий асасы өз атауын ежелгі грек діні мен мифологиясындағы емдік және емдік өнермен байланыстырылған грек құдайы Асклепийден алады. Антикалық дәуірде кейде бөлек бейнеленген Асклепийдің атрибуттары, жылан мен таяқ осы таңбада біріктірілген.

Асклепийдің ең әйгілі храмы солтүстік-шығысындағы Эпидаврда болды. Тағы бір атақты емдік ғибадатхана (немесе асклепион) аты аңызға айналған «медицина атасы» Гиппократ өзінің мансабын бастаған болуы мүмкін Кос аралында орналасқан. Басқа асклепиондар Еуропадағы Трикала, Гортыс (Аркадия) және Азиядағы Пергамда орналасқан.

Асклепийдің құрметіне емдеу рәсімдерінде улы емес жыланның белгілі бір түрі жиі қолданылған және Эскулап жыландары делінетін бұл жыландар науқастар мен жараланғандар ұйықтайтын жатақханаларда еденде еркін жорғалап жүретін еді. Кейбір емдік ғибадатханалар ауру өтініш берушілердің жараларын жалау үшін қасиетті иттерді де пайдаланды.

Гиппократ сертінің түпнұсқасы «Мен емші Аполлонмен және Асклепиймен, Гигиеямен және Панацеямен және барлық құдайлармен ант етемін ...» деген үндеуден басталды.

Қалай болғанда да, екі рәміздер, әрине, ежелгі уақытта біріктірілген, өйткені жыланның жеке жатып оралған бейнелері жиі кездеседі. Таяқшаға оранған жыланның егеуқұйрық жыланының бір түрі, Elaphe longissima, Эскулап жыланы екені айтылған.

Мысыр

Бір немесе екі асаның бейнелері қола дәуірінен бастап Мысырдан белгілі, мысалы, Абидос ғибадатханасында қайтыс болған өмір сыйлаған бейнеленген б.з.б. XIII ғасырдағы әйгілі бедері. Жер асты әлемінің қожайыны саналған Тот сонымен бірге медицинамен айналысатын жарты ондаған мысыр құдайларының бірі болған, суреттерде жиі сол қолында екі шыбық ұстайтын. Әрбір таяқтың айналасында орама кобра бар, әрбір жылан сәйкесінше Мысырдың жоғарғы және төменгі жартысының миниатюралық корольдік бас киімін киіп, үстіңгі денесін жалаңаш капюшонмен әдеттегі урей тәрізді қалыпта көтереді.

Кадуцеймен шатастыру

АҚШ армиясының медициналық корпусының тақтасы. 1902 жылы АҚШ армиясының медициналық офицерлерінің формасына арналған кадуцейдің қабылдануы Америка Құрама Штаттарының бүкіл медицина саласында таңбаның (қате) қолданылуын бастады.

Дүние жүзінің түрлі елдері, әсіресе Америка Құрама Штаттары, кеңірек таралған, екі жылан және қанаттары бар кадуцейді тек жалғыз жыланы бар Асклепий таяқшасының орнына медицинаның символы ретінде пайдаланып жатады. Бұл қолданыс 1902 жылы бір офицердің талабы бойынша АҚШ армиясының медициналық корпусының кадуцейді оның белгісі ретінде қабылдауынан басталды.

Асклепий асасы Америка Құрама Штаттарындағы кәсіби денсаулық сақтау қауымдастығының басты белгісі болып табылады. Бір сауалнама кәсіби денсаулық сақтау қауымдастығының 62% өздерінің символы ретінде Асклепийдің таяқшасын пайдаланғанын көрсетті. Дәл сол сауалнама коммерциялық денсаулық сақтау ұйымдарының 76% кадуцейді қолданғанын көрсетті.^{[дереккөзі?]}

Кадуцейдің саудамен ұзақ мерзімді тарихи байланысы оның медицинада қолданылуына елеулі сын тудырды. Медицина мамандары Асклепий асасы медицина саласын жақсырақ көрсетеді деп санайды.^{[дереккөзі?]}

Юникод

Юникод стандартында Асклепий асасының таңбасы бар: ⟨⚕⟩.

Тағыда қараңыз

Чакра – Үнді діндеріндегі серпентиндік мифологиялық тіршілік иелері

Дереккөздер

Wilcox, Robert A; Whitham, Emma M (15 April 2003). "The symbol of modern medicine: why one snake is more than two". Annals of Internal Medicine 138 (8): 673–7. :10.7326/0003-4819-138-8-200304150-00016. 0003-4819. 12693891. http://www.annals.org/cgi/content/full/138/8/673. Retrieved 2007-06-15.
See for example Pausanias, Description of Greece 2.26.1–28.1 (here translated by Jones) 2nd A.D.: "The image of Asklepios is, in size, half as big as Zeus Olympios at Athens, and is made of ivory and gold. An inscription tells us that the artist was Thrasymedes, a Parian, son of Arignotos. The god is sitting on a seat grasping a staff; the other hand he is holding above the head of the serpent."
Sigerist. Chapter 3, Religious medicine: Asclepius and his cult, p. 63ff.
Farnell, Chapter 10, "The Cult of Asklepios" (pp. 234–279)
Gerald David Hart, Martin St. J. Forrest, Asclepius: The God of Medicine, 2000, p42

[AIM-1] Wilcox, Robert A; Whitham, Emma M (15 April 2003). "The symbol of modern medicine: why one snake is more than two". Annals of Internal Medicine 138 (8): 673–7. :10.7326/0003-4819-138-8-200304150-00016. 0003-4819. 12693891. http://www.annals.org/cgi/content/full/138/8/673. Retrieved 2007-06-15.

[2] See for example Pausanias, Description of Greece 2.26.1–28.1 (here translated by Jones) 2nd A.D.: "The image of Asklepios is, in size, half as big as Zeus Olympios at Athens, and is made of ivory and gold. An inscription tells us that the artist was Thrasymedes, a Parian, son of Arignotos. The god is sitting on a seat grasping a staff; the other hand he is holding above the head of the serpent."

[3] Sigerist. Chapter 3, Religious medicine: Asclepius and his cult, p. 63ff.

[farnell-4] Farnell, Chapter 10, "The Cult of Asklepios" (pp. 234–279)

[5] Gerald David Hart, Martin St. J. Forrest, Asclepius: The God of Medicine, 2000, p42