Археоптерикс (лат. Archaeopteryx; гр. ἀρχαῖος — ерте, гр. πτέρυξ — қауырсын) — қаңқа қалдығы қазбадан 1861, 1877 және 1956 жылдары Алманияда табылған алғашқы құстар өкілі. Оның дене мөлшері кептерден сәл ғана үлкендеу, массасы шамамен 150-300 г тең болған. Денесін майда қауырсындар мен қабыршақтар қаптап жатқан. Алдыңғы аяқтары қанатқа айналған, жауырыны қылыш тәрізді, бұғаналары өзара доға тәрізді бірігіп кеткен. Омыртқа бағаны 50 омыртқадан (10-11 мойын, 11-12 көкірек, 2 бел, 6-7 құйымшақ, 20-21 құйрық омыртқалардан құралған) тұрған. Қабыртқаларында бүйір өсінділері болмаған. Бас сүйек пен артқы аяқтың қаңқасы қазіргі құстар қаңқасына , бірақ, жақ майда конус тәрізді тістері болған. Алдыңғы аяғы қанатқа ұқсағанмен, қаңқасының құрылысы бауырымен жорғалаушылар . Ауалы болмаған. Археоптерикс дене құрылысының қазірғі құстар мен бауырымен жорғалаушыларға — құстардың бауырымен жорғалаушылардан (рептилийлерден) шыққандығының дәлелі.
Дереккөздер
- Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі / — Алматы: «Сөздік-Словарь», 2009 жыл. ISBN 9965-822-54-9
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Arheopteriks lat Archaeopteryx gr ἀrxaῖos erte gr ptery3 kauyrsyn kanka kaldygy kazbadan 1861 1877 zhәne 1956 zhyldary Almaniyada tabylgan algashky kustar okili Onyn dene molsheri kepterden sәl gana үlkendeu massasy shamamen 150 300 g ten bolgan Denesin majda kauyrsyndar men kabyrshaktar kaptap zhatkan Aldyngy ayaktary kanatka ajnalgan zhauyryny kylysh tәrizdi buganalary ozara doga tәrizdi birigip ketken Omyrtka bagany 50 omyrtkadan 10 11 mojyn 11 12 kokirek 2 bel 6 7 kujymshak 20 21 kujryk omyrtkalardan kuralgan turgan Қabyrtkalarynda bүjir osindileri bolmagan Bas sүjek pen artky ayaktyn kankasy kazirgi kustar kankasyna birak zhak majda konus tәrizdi tisteri bolgan Aldyngy ayagy kanatka uksaganmen kankasynyn kurylysy bauyrymen zhorgalaushylar Aualy bolmagan Arheopteriks dene kurylysynyn kazirgi kustar men bauyrymen zhorgalaushylarga kustardyn bauyrymen zhorgalaushylardan reptilijlerden shykkandygynyn dәleli DerekkozderBiomorfologiya terminderinin tүsindirme sozdigi Almaty Sozdik Slovar 2009 zhyl ISBN 9965 822 54 9Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet