Арианизм

Ариандық ағым — христиан дініндегі ертедегі ағым. Христиан діні әке-құдай, бала-құдай, қасиетті рух-құдай үшеуі бір тұтас қасиетті үштікті (троица) құрады деп қарайды.

Арий

Александрия священнигі Арий (336 ж.ө.) бұл 3 құдайдың ішінде тек әке-құдай ғана мәңгілік деген көзқарасты таратты. Арийше, әке-құдайдың әуелгі жаратқан баласы — Логос (Христос), ал Логостың жаратқаны — қасиетті рух; баласы ешқашан әкесіндей бола алмайды, ұқсас болуы мүмкін.

Ариандық ағым христиан дінін рационалдық тұрғыдан түсіндіруге тырысты. Шіркеу Ариандық ағымды дін бұзарлық (ересь) деп (325 ж. және ақтық рет 385 ж.) таныды. Ариандық ағым кейінгі Рим империясындағы әлеуметтік-саяси құрылысқа қарсы жақтың көңіл күйін білдірді. Провинция тұрғындары мен герман тайпалары (гот, вандал, бургунд, лангобард т. б.) арасында 7 ғасырда да сақталып келді.

Әдебиеттер

• Қазақ Совет энциклопедиясы / Бас редакторы М. Қ. Қаратаев — Алматы, 1972, 1 том