Аласа дестегүл

Аласа дестегүл (лат. Merendera robusta) — мелантия тұқымдасына жататын өсімдік. Мәртебесі: Мелантия тұқымдасына жататын ерте гүлдейтін өсімдік. Қазақстанда сирек кездесетін түр ретінде белгілі. Оңтүстік Қазақстанның бірнеше жерінде (Шардара су қоймасының маңы, Мойынқұм құмы, Шу-Іле таулары, Сырдария Қаратауы) өте оқшауланып сирек кездеседі. Жалпы таралуы бойынша кәдімгі ортаазиялық түр, Ауғанстанда, Белуджистанда, Индияда сирек те болса кездеседі. Құмды шағыл тасты және сазды сұр топырақты беткейлерде, төменгі тау белдеуі мен жазықтықтың бекітілген құмдарында өседі. Қар еріген бойда өте ерте гүлдейді. Өсімдіктің бар бөлігі, әсіресе пиязшығы улы, құрамында әр түрлі алкалоидтар бар. Мәдени түрде өсіріледі. Алматы қаласындағы ботаника бағында жүргізілген тәжірибе нәтижесінде түрдің мәдени өсірілуде әлсіз екендігін көрсетті. Ерекше жеңіл топырақты қажет етеді. Қазіргі уақытта дестегүлдер табиғи популяциясының саны мен жағдайы зерттелмеген. Болашақта арнайы зерттеулер жүргізіп, ерекше қорғалатын жерлер ұйымдастыруды қажет етеді.

Дереккөздер

1. «Қазақстан өсімдіктер әлемінің асыл қазынасы» Қызыл кітап беттерінен. А.А.Иващенко. Алматы 2006 жыл